+- انجمن های تخصصی فلش خور (http://www.flashkhor.com/forum)
+-- انجمن: علم، فرهنگ، هنر (http://www.flashkhor.com/forum/forumdisplay.php?fid=40)
+--- انجمن: فرهنگی (http://www.flashkhor.com/forum/forumdisplay.php?fid=35)
+---- انجمن: هنر (http://www.flashkhor.com/forum/forumdisplay.php?fid=82)
+---- موضوع: انواع محصولات ترمه دوزی و نگهداری از آنها (/showthread.php?tid=298795)
انواع محصولات ترمه دوزی و نگهداری از آنها - شکوفه-یاس - 11-06-2022
انواع محصولات هنر ترمه دوزی
محصولات ترمه دوزی نیز مانند سایر منسوجات، انواع مختلفی دارد که در ادامه به اغلب آنها اشاره می‌شود؛
شال چارقدی: ابعاد شال چارقدی 5/1 در 5/1 بوده و اغلب برای روسری یا بقچه کاربرد دارد. طرح‌های این نوع ترمه اغلب از نوع لچک ترنجی است و یا از طرح‌های متدوال برای بافت آن استفاده می‌شود.
شال راه راه: این نوع در دو اندازه، شال پهن راه راه و شال باریک راه راه تولید می‌شود که هرکدام از آنها کاربرد متفاوتی دارند. افراد می‌توانند بر اساس سلیقه خود یکی از دو نوع شال راه راه را انتخاب کرده و استفاده نمایند.
شال کشمیری: پارچه‌های ترمه یزدی با نقش بته جقه اولین بار در یزد تولید و به علت محبوبیت زیاد به کشور هند و شهر کشمیر نیز صادر شد. درحال حاضر نیز معروف‌ترین شال‌های کشمیری با طرح‌های بته جقه، شاخ گوزنی و درخت بادامی تولید می‌شوند.
شال اتابکی: این نوع شال نیز از انواع هنر ترمه دوزی کشمیری است که در بافت آن از پشم بسیار نرم و لطیف استفاده خواهد شد.
شال بندی: طرح اصلی شال بندی به صورت لانه زنبور بوده که داخل هر یک از این لانه‌ها یک گل یا بوته طراحی می‌شود.
شال محرمات: این نوع شال نیز طراحی مشابه شال راه راه دارد با این تفاوت که راه‌های شال محرمات پهناهای یکسانی ندارند.
شال زمردی: از بهترین و باکیفیت‌ترین انواع شال کشمیری، شال زمردی است که زمینه اصلی آن به رنگ نیلی، طراحی می‌شود. نقش‌های اصلی این نوع شال شامل بته جقه و طرح‌هایی به رنگ سبز علی‌الخصوص سبز زمردی است.
شال کرمان: به ترمه‌های بافته شده در کرمان، شال کرمان نیز می‌گویند که انواع مختلفی دارد.
شال امیری: این نوع شال نیز از انواع ترمه‌های کشمیری بوده که در طراحی آن عمدتاً از نقوش بته جقه و شاخ گوزنی استفاده می‌شود.
شال یزدی: ترمه‌های منطقه یزد از کیفیت بسیار بالایی برخوردار هستند و عمده نقوش آنها، بته جقه، راه راه یا گل‌های شاه عباسی است که ارزش فراوانی نیز دارند.
شال کمربندی: از این نوع شال ترمه در هند به عنوان ساری استفاده می‌کنند. شال کمربندی، طراحی خاصی ندارد، اما در حاشیه پارچه، بته‌های بزرگ و یا چند رج دیده می‌شود. طول اغلب این نوع شال‌ها به 275 سانتی‌متر و عرض آن به 80 سانتی‌متر خواهد رسید.
شال رضوی: ظریف‌ترین نوع شال کشمیری، شال رضوی است که نقوش به کار رفته در آن بسیار بزرگ هستند. ظرافت تارهای این نوع شال و تنوع رنگی آن، نشان دهنده این است که هر قسمت از شال رضوی به طور جداگانه بافته شده و سپس هر قسمت به یکدیگر متصل خواهند شد. هنر ترمه دوزی و تجربه هنرمند موجب می‌شود تا جفت کردن ترمه‌ها به گونه‌ای صورت گیرد که شال یک تکه به نظر برسد.
کاربردهای محصولات هنر ترمه دوزی
در گذشته، محصولات ترمه دوزی برای دوخت لباس‌های فاخر و گران‌بها کاربرد داشته‌اند. همچنین پرده، جانماز، خلعتی نیز از جنس ترمه دوخته می‌شد. در دنیای امروز و با محبوبیت بالای این پارچه در بین اقشار جامعه، علاوه بر موارد گفته شده، از پارچه ترمه برای کاربردهایی نظیر مبلمان، پشتی، رومیزی و غیره نیز استفاده می‌شود. این پارچه در گذشته در انحصار اشراف‌زادگان و اقشار پردرآمد جامعه بوده ولی درحال حاضر اقشار متوسط نیز می‌توانند از محصولات هنر ترمه دوزی استفاده کرده و بهره‌ببرند.
ابزارهای مورد نیاز ترمه دوزی
مهم‌ترین ابزار ترمه دوزی دستگاه بافندگی است. این دستگاه شبیه دیگر دستگاه‌های سنتی نساجی از جنس چوب و توسط صنعتگران ساخته می‌شود. بخش‌های مختلف این دستگاه شامل کل سیخ، گرت، ورد، چوب پل، چوب پل دفتین، مشته، پوشال، گوشواره‌کش و پهلوکش است.
دیگر ابزارهای مورد نیاز ترمه دوزی شامل پیله، نخ پنبه، پنبه یا پشم شیشه، نخ و ابریشم مصنوعی برای ایجاد تار و پود ترمه، دستگاه چرخه‌کن، ماکو و ماسوره هستند.
نکات مهم نگهداری از محصولات ترمه دوزی
پس آشنایی با هنر ترمه دوزی و کاربردهای آن می‌خواهیم به نکات مهم نگهداری از پارچه ترمه بپردازیم. برای آنکه ظرافت و جلوه این پارچه در طول زمان حفظ شود لازم است که برای نگهداری و تمیز کردن آن نکات خاصی را رعایت کنید. در ادامه به این نکات اشاره می‌کنیم:
پارچه ترمه زیبایی و ظرافت زیادی دارد؛ بنابراین برای نگهداری از پارچه ترمه سعی کنید آن را در معرض آفتاب قرار ندهید تا دچار رنگ پریدگی نشود.
برای جلوگیری از بیدزدگی بهتر است در محل نگهداری پارچه ترمه از نفتالین استفاده شود.
پارچه ترمه به دلیل وجود ابریشم در ساختار آن ظریف و حساس است؛ بنابراین بهتر است شست‌وشوی آن از طریق بخارشویی یا خشک‌شویی انجام شود. در صورتی‌که می‌خواهید این پارچه را در منزل شست‌وشو کنید از مواد شوینده ملایم و آب ولرم استفاده کنید و از چنگ زدن پارچه هنگام شستن خودداری نمایید.
هرگز برای شستن پارچه ترمه از ماشین لباسشویی استفاده نکنید؛ چراکه موجب آسیب رسیدن به بافت و ساختار آن می‌شود.
برای تمیز و براق کردن پارچه ترمه می‌توان پس از شست‌وشو آن را در محلول آب و سرکه قرار داده سپس آبکشی کنید.
برای خشک کردن پارچه ترمه آن را در هوای آزاد قرار دهید، برای اتو کردن آن نیز حتماً یک پارچه نخی بر روی آن قرار دهید تا اتو به طور مستقیم با پارچه ترمه در تماس نباشد.