خشکی دهان - نسخه‌ی قابل چاپ

خشکی دهان حالتی است که در آن میزان بزاق کاهش پیدا می کند. نقش خشکی دهان در ایجاد بیماری های دهان و دندان از قبیل پوسیدگی و بیماری های لثه کاملا اثبات شده است.

یکی از مهم ترین دلایل ایجاد خشکی دهان، تنفس دهانی است. در این موارد بیمار به دلایل آلرژیک یا انحراف تیغه های بینی در تنفس از بینی مشکلاتی دارد. مشکلات تنفسی موجود در راه تنفسی بینی باعث می شود بیمار نسبت تنفس دهانی به تنفس بینی را افزایش داده و به این مساله عادت کند. این مساله بخصوص در کودکان اهمیت ویژه ای پیدا می کند، چون علاوه بر تاثیری که در ایجاد پوسیدگی و بیماری های لثه دارد، می تواند در ایجاد یا تشدید ناهنجاری های فک و صورت نیز تاثیرگذار باشد و منجر به کشیدگی صورت فرد شود. سایر عوامل ایجاد خشکی دهان درمان های دارویی، رادیوتراپی برای درمان انواع سرطان های ناحیه سر، صورت و گردن و سندرم هایی مثل سندرم شوگرن است. از دیگر دلایل آن تا حدی مسن شدن و بیماری های مرتبط با غدد بزاقی است.

درمان خشکی دهان در مرحله اول همانند درمان سایر بیماری ها رفع عامل ایجادکننده است. در تنفس دهانی شناخت عامل ایجادکننده و کمک به رفع آن بهترین اقدام است. در صورتی که امکان رفع عامل ایجادکننده مقدور نباشد و فرد ازخشکی دهان شکایت دارد درمان های تسکین دهنده و علامتی کمک کننده هستند.

▪ توصیه های درمانی

در افرادی که تنفس دهانی دارند، مشاوره با متخصصان ارتودنسی، گوش، حلق و بینی و متخصص آلرژی برای کنترل وضعیت توصیه می شود.

در برخی موارد می توان از محرک های مکانیکی یا گوارشی برای افزایش بزاق استفاده کرد. برای این منظور در روش مکانیکی می توان از ماساژ غدد بزاقی استفاده کرد. برای تحریک گوارشی، ساده ترین راه استفاده از آدامس های بدون قند است. برخی از این آدامس ها توانایی کاهش دادن باکتری ایجادکننده پوسیدگی از قبیل استرپتوکوک موتانس را در بزاق و پلاک دندانی نیز دارند. این مساله می تواند در جلوگیری از ایجاد بیماری های دهان و دندان نیز کمک کننده باشد.

در مواردی بیماران می توانند از جایگزین های بزاق مصنوعی یا دهان شویه های مخصوص استفاده کنند. انواع متفاوتی از بزاق های مصنوعی در بازار وجود دارند. تحقیقات بیانگر آن است که دهان شویه هایی که پایه موسینی دارند، نسبت به آنها که دارای پایه کربوکسی متیل سلولز هستند، بهتر عمل می کنند.

در برخی افراد مرطوب کردن دهان با آب سرد یا حفظ قطعه کوچکی از یخ در دهان نیز به اندازه استفاده ازجایگزین های بزاق کمک کننده است. اسپری کردن محیط دهان در شب، مالیدن میزان مختصری از خمیر دندان بچه بر سطوح دندان در شب نیز در مواردی توصیه شده است. این روش ها در مرطوب نگه داشتن بزاق، حفظ تحرک و پاکیزه نگه داشتن مخاط مفید هستند. در مواردی که خشکی دهان مرتبط با داروی استفاده شده است، می توان با نظر پزشک نسبت به جایگزینی دارو اقدام کرد.

روش دیگر در افزایش میزان بزاق، استفاده از داروست. این داروها با تحریک غدد بزاقی باعث افزایش بزاق می شوند؛ البته این داروها با نظر دندانپزشک تجویز می شوند.