دستگاه اعداد دودویی - نسخه‌ی قابل چاپ +- انجمن های تخصصی فلش خور (http://www.flashkhor.com/forum) +-- انجمن: علم، فرهنگ، هنر (http://www.flashkhor.com/forum/forumdisplay.php?fid=40) +--- انجمن: دانستنیها و موضوعات علمی (http://www.flashkhor.com/forum/forumdisplay.php?fid=33) +--- موضوع: دستگاه اعداد دودویی (/showthread.php?tid=287066)

دستگاه اعداد دودویی - SɪʟᴠᴇʀMɪɴᴅ - 07-07-2020 دستگاه اعداد دودویی یا دورین[۱] یا باینری (به انگلیسی: Binary) هر عدد (شماره) را با دو رقم ۰ و ۱ نشان می‌دهند. این نمایش اعداد را نمایش اعداد در مبنای (پایه) دو نیز می‌نامند.یک عدد در مبنای دو با تعدادی ۰ و ۱ پیاپی نشان داده می‌شود. در رایانه‌ها، اعداد دودویی با دو سطح ولتاژ گوناگون نمایش داده می‌شوند؛ دلیلش آنست که پیاده‌سازی این سامانه توسط دستگاه‌های الکترونیک بسیار ساده‌تر از دیگر سیستم‌های عددی است. مثلاً برای پیاده‌سازی این سیستم ممکن است ولتاژ ۵- به‌عنوان «صفر» در نظر گرفته شود و ولتاژ ۵+ به‌عنوان «یک» (حالت دو قطبی) یا ولتاژ صفر به‌عنوان «صفر» و ولتاژ ۵+ به‌عنوان «یک» (حالت دودویی) در نظر گرفته شود. در دیسک‌های مغناطیسی نیز از نقاط دارای مغناطیس (یک) و بدون آن (صفر) برای نمایش داده‌ها و اعداد استفاده می‌شود. تبدیل دودویی به ده‌دهی و برعکس تبدیل از ده‌دهی به دودویی یکی از روش‌های تبدیل از مبنای ده‌دهی به دودویی تقسیم متوالی بر عدد دو است. که طی آن باقی‌مانده‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند. تقسیمات را تا صفر شدن خارج‌قسمت انجام می‌دهیم. در نهایت آخرین خارج قسمت و بعد از آن باقی‌مانده‌ها را از آخر به اول کنار همدیگر قرار می‌دهیم. عدد بدست آمده معادل دودویی خواهdد بود. تبدیل از دودویی به ده‌دهی ابتدا ارزش مکانی رقم‌ها را محاسبه نموده بدین طریق که رقم اول از سمت راست در جایگاه {\displaystyle (2)^{0}}{\displaystyle (2)^{0}} ورقم دوم در جایگاه {\displaystyle (2)^{1}}{\displaystyle (2)^{1}} و.... می‌باشند. سپس هر کدام از رقم‌ها را در ارزش مکانیش ضرب کرده و همه را با هم جمع می‌کنیم(جمع در مبنای ده) عدد به دست آمده در مبنای ده و برابر عدد ابتدایی در مبنای دو است. مثال: 1001012 = [ ( 1 ) × 25 ] + [ ( 0 ) × 24 ] + [ ( 0 ) × 23 ] + 1001012 = [ 1 × 32 ] + [ 0 × 16 ] + [ 0 × 8 ] + [ 1 × 4 ] + [ 0 × 2 ] + [ 1 × 1 ] 1001012 = 3710 اعمال ریاضی در اعداد دو دویی جمع نوشتار اصلی: جمع کننده مداری که دو عدد یک بیتی را جمع می زند و دو بر یک را نیز حساب می کند. ساده ترین عملیات ریاضی در باینری جمع است. جمع دو عدد دودویی تک رقمی نسبتا ساده است. 0 + 0 → 0 0 + 1 → 1 1 + 0 → 1 1 + 1 → 0, یک 1 به ستون بعد می رود (زیرا 1 + 1 = 2 = 0 + (1 × 21) ) برای جمع کردن اعداد چند رقمی، از روشی مثل روش ده بر یک استفاده می کنیم و به آن دو بر یک می گوییم. یعنی اگر جمع در یکی از ارقام بزرگ تر یا مساوی دو شد، به رقم بعدی یک واحد اضافه می کنیم. به این روش حمل کردن نیز می گویند. یعنی اگر مقدار یک رقم از عدد مبنا بزرگتر شود، یک یک به رقم بعدی حمل می شود. این روش در هر مبنایی ( از جمله ۲ و ۱۰ ) قابل اجراست.همچنین این اعداد مربوط است به اعداد 3,6,9 (اشاره به جمله معروف نیکولا تسلا) 1 1 1 1 1 (ارقام حمل شده) 0 1 1 0 1 + 1 0 1 1 1 ------------- = 1 0 0 1 0 0 = 36 در این مثال، دو عدد جمع شده 011012 (1310) و 101112 (2310) هستند. سطر بالا بیت های حمل شده را نشان می دهد. در ابتدا در راست ترین ستون، نتیجه ۲ است پس جواب در آن رقم صفر می شود و یک واحد به رقم بعد حمل می شود. در ستون دوم جمع ۱ است و با آن رقم حمل شده جمع ۲ می شود. پس به طور مشابه نتیجه ۰ و یک واحد به رقم بعد حمل می شود. در رقم بعد نتیجه ۳ است، جواب یک و یک واحد هم دو بر یک اتفاق می افتد. اگر به همین ترتیب ادامه دهیم، جواب برابر ۳۶ خواهد شد. ساعت باینری نحوه خواندن ساعت باینری ساعت باینری زمان را طبق اصول باینری نشان می‌دهد، ساعت،دقیقه و ثانیه در سه ستون با چهار سطر نشان داده می‌شود،مطابق شکل سطر اول رقم ۱، سطر دوم ۲، سطر سوم ۴، و سطر آخر رقم ۸ است، ستون سمت چپ رقم دهگان و ستون سمت راست رقم یکان را نشان می‌دهد که با جمع ارقام هر ستون و جمع بندی آن‌ها با هم عدد ساعت،دقیقه و ثانیه به دست می‌آید.