اختلال وسواس فکری- عملی توسط وسواس های فکری شدید و یا رفتارهای وسواسی مشخص می شود. افکار وسواسی معمولا به صورت نگرانی، ترس، افکار یا احساساتی که قابل کنترل نیستند بروز می کنند. شنیدن عبارات موسیقیایی، شمردن اعداد یا تکرار مکرر برخی کلمات راهکارهای دیگری برای بیان اضطراب هستند. رفتار وسواسی کارهایی تشریفاتی است که به منظور از بین بردن ترس بیمار از افکار وسواسی بروز می کنند. برای مثال اگر کسی به شدت از آلودگی هراس دارد احتمالا رفتار وسواسی اش شستن مکرر دست هایش خواهد بود. هم چنین اگر بیماری نگران آتش گرفتن آپارتمانش باشد بارها برای اطمینان از بسته بودن شیر گاز به خانه بر می گردد. اختلال وسواس فکری- عملی را باید از شخصیت وسواسی متمایز نمود. افرادی که چنین شخصیتی دارند علاقمندند کارها را طبق روش خاص خودشان انجام بدهند یا همه چیز را تحت کنترل داشته باشند. اختلال وسواس فکری- عملی، سطح بالاتری از افکار وسواسی و یا رفتارهای وسواسی منحصر به فرد است که باعث تخریب زندگی بیمار می شود. به علاوه علایم این اختلال می تواند با تحت تاثیر قرار دادن اعضا خانواده موجب از هم پاشیدن ساختار خانوادگی بیمار شود. برای مثال بیماری که اصرار دارد مواد غذایی را به شیوه خاصی بشوید، ساعت ها وقتش را صرف تهیه یک وعده غذایی می کند. با این حال اختلال وسواس فکری- عملی به کمک داروهای مناسب قابل درمان یا حداقل قابل کنترل است. به علاوه شناسایی عوامل محیطی که موجب بروز علایم بیماری می شوند می توانند به درمان این اختلال کمک بسیاری کنند. معمولا زمانی که بیماران به شدت عصبانی می شوند علایم شان عود می کند. بنابراین می توان افکار وسواسی را وسیله ای برای جدا کردن بیمار از خشم و ترس هایش دانست. به طور مشابهی بین تمایلات جنسی و اشتغال ذهنی راجع به وسواس فکری- عملی با پی آمدهای خطرناک عمل کردن به نیازهای جنسی رابطه وجود دارد. درک این ارتباطات به فواید درمانی بیشتری منجر می شود.

دُکتر سلامـ