مادربردهای گیمینگ و تفاوت آن‌ها با مدل‌های معمولی

در نگاه نخست اولین تفاوت مادربردهای گیمینگ با مدل های معمولی، حتی از همان سازنده را می توان در زیبایی چشم نواز و چیدمان زیبای قطعات و رنگبندی جذاب شان متوجه شد. گیمرها غالباً افرادی هستند که با دید گسترده تری هر چیزی را می ببیند و از این رو زیبایی بخش جدایی ناپذیر محصولات مخصوص خوره های گیمینگ است.

اما این تفاوت ها مطمئناً فقط به ظاهر و زیبایی محدود نمی شود و باید قابلیت ها و امکانات ویژه ای نیز داشته باشند. با نگاهی کوتاه بر یک مادربرد گیمینگ احتمالاً اولین چیزی که خود نمایی می کند؛ طراحی حرارت گیر چیپ ست است که اغلب، برندهای خاصی را یدک می کشند و طراحی زیبایی دارند. سازندگان مادربرد معمولاً حرارت گیرهای بزرگی را با طرح های خاصی بکار می گیرند تا افزون بر توانایی خنک سازی بیشتر، زیبایی چشم نوازی نیز داشته باشد.

از دیگر تفاوت حرارت گیر چیپ ست مادربردهای گیمینگ می توان به ارتفاع کم آنها به منظور عدم تداخل با کارت های گرافیک قدرتمند و تنومند امروزی، اشاره کرد. در بحث خنک سازی بازهم تمامی مادربردهای گیمینگ بر روی ماژول های رگولاتور ولتاژ (VRM) دارای حرارت گیر هستند که غالباً توسط لوله های ناقل حرارت و به منظور دفع هرچه بهتر حرارت به هم متصل شده اند.

وجود حرارت گیر بر روی ماژول های رگولاتور ولتاژ به خنک ماندن آنها و پایداری و ثابت بیشتر مدار تغذیه مادربرد در طولانی مدت کمک بسیار زیادی می کند و به دوام بیشتر نیز می انجامد. البته استفاده از حرارت گیر بر روی ماژول های تغذیه صرفاً به مادربردهای گیمینگ محدود نمی شود، اما معمولاً استفاده از حرارت گیر بر روی ماژول های رگولاتور ولتاژ در مادربردهای گیمینگ حتمی است و حرارت گیرهای بزرگتری بکار گرفته می شود.

از آنجایی که کارت گرافیک قلب تپنده هر سیستم گیمینگی است؛ مادربرهای گیمینگ غالباً دارای بیش از یک شکاف توسعه PCIE به منظور نصب دو یا چند کارت گرافیک در پیکربندی های چندگانه هستند. پیکربندی CossFire به دلیل ماهیت آن بیشتر از پیکربندی SLI پشتیبانی می شود و تقریباً در تمامی بردهای مخصوص گیمینگ یافت می شود.

اما پشتیبانی از پیکربندی SLI غالباً به بردهای گران قیمت تر و مبتنی بر چیست های رده بالا محدود می شود. از دیگر تفاوت شکاف های توسعه این بردها می توان به چیدمان و فاصله بهینه به منظور نصب بدون تداخل کارت های تنومند گیمینگ اشاره کرد.

از آنجایی که گیمینگ همواره با بارپردازشی بالایی همراه است و منابع مختلف سیستم از جمله پردازنده مرکزی و کارت گرافیک به میزان بالایی مورد استفاده قرار می گیرند؛ سیستم بیش از استفاده معمولی با فشار مواجه می شود و از این رو باید از دوام و پایداری بالایی برخوردار باشد.

به همین منظور مادربردهای گیمینگ با اجزای باکیفیت تر و دارای طول عمر بیشتری ساخته می شوند تا پایداری بیشتری داشته باشند. از این قطعات می توان به خازن های جامد غالباً ژاپنی، ماسفت های کم مصرف و خنک در کنار چوک های با بازدهی بالا اشاره کرد که نقشی اساسی در افزایش طول عمر سیستم و پایداری آن خواهند داشت.

تا این قسمت صرفاً به معرفی کلی مشخصات مشترک مادربردهای گیمینگ پرداختیم اما در ادامه به طور تخصصی تری به بررسی دیگر اجزای مهم از جمله سیستم صوتی، کنترلر شبکه، درگاه های مخصوص لوازم جانبی گیمینگ و فناوری های نرم افزاری ویژه گیمینگ می پردازیم.

بازی های امروزی به لطف پیشرفت های شگرف در حوزه های مختلف به سطحی از کیفیت بصری رسیده اند که هرگز و پیش تر قابل دست یابی نبوده است. این روزها خوره های گیمینگ به لطف گرافیک خیره کننده بازی ها، موتور بازی هوشمند، جلوه های بصری طبیعی و زیبا و دیگر جزئیات، به طرز شگفت انگیزی با دنیای بازی ها تعامل برقرار می کند، گویی که گیمر به دنیای بازی ها وارد می شود و از نزدیک با آن در تعامل است.

ارتباط گیمر با بازی ها از دو جنبه بصری و شنیداری در کنار تعامل های فیزیکی صورت می گیرد که نقش مادربرد در بخش بصری تقریباً ناچیز است و به خود بازی، کارت گرافیک و نمایشگر بر می گردد. اما آیا یک دنیای واقعی صرفاً از طریق بینایی و بدور از هر حس دیگری قابل لمس است؟ مطمئناً خود پاسخ را بخوبی می دانید. صدا را می توان به اندازه تصویر در یک بازی مهم دانست و تاثیر و ارتباط آن با گیمر بسیار عمیق است

بسیاری کیفیت خوب صدا را تنها در بلندگو و یا هدست باکیفیت می دانند اما باید گفت که این باور اشتباه است. در دنیای ما و بصورت طبیعی می توان این مسئله را درک کرد که گوش نوازی هر صدا افزون بر محتوای آن، به کیفیت منبع صدا نیز بر می گردد. صدا تنها به ارتعاش درآمدن هوا توسط بلندگوها نیست و صفات و مشخصه های متعددی دارد که نقش هر یک از آنها بر کیفیت آن انکار ناپذیر است. اکنون ما شاهد تراشه هایی با نسبت سیگنال به نویز بالا هستیم، مدار صدا ایزوله شده، خازن های مخصوص صدا استفاده می شوند و تقویت کننده های هدفون به نیازی ضروری برای مادربرد های رده بالای امروزی مبدل شده اند.

با توجه به اهمیت صدای باکیفیت و با وضوح و جزئیات بالا در گیمینگ؛ سازندگان مادربرد هر یک سیستم های صوتی مختلفی را بکار می گیرند که چیزی فراتر از یک تراشه پردازنده صدا هستند. سیستم صوتی این مادربردها نه تنها در گیمینگ تجربه ای بی نظیر را خلق می کند، بلکه حتی در گوش دادن به موزیک و یا تماشای فیلم هم می توان تفاوت آنها را بخوبی حس کرد. قلب سیستم های صوتی از پردازنده یا تراشه صدا تشکیل شده است، در مادربردهای معمولی غالباٌ از تراشه های ارزان قیمت و تا حدودی کم کیفیت ساخت کمپانی Realtek استفاده می شود.

البته این تراشه ها و بویژه سری 8 آن می توانند راضی کننده باشند اما نه برای گوش های تیز گیمرها! در ساخت مادربردهای گیمینگ در زمان نگارش این مطلب تراشه Realtek® ALC1150 یکی از پیشرفته ترین و قدرتمندترین آنها است که بیشتر در محصولات رده بالا استفاده می شود و بیشترین رواج را در میان مادربردهای گیمینگ دارد. البته هستند تراشه های دیگری از جمله تراشه چهار هسته ای Creative® Sound Core3D™ به مراتب قدرمندتر و پیشرفته تر است اما صرفاً در مادربردهای گیمینگ گران قیمت مورد استفاده قرار می گیرند.

سازندگان مادربرد فقط به تراشه های صدا اکتفا نمی کنند و هر یک سیستم صوتی مختص به خود را دارند که از اجزای دیگری نیز تشکیل شده اند که آنها نیز تاثیر انکار ناپذیری بر کیفیت صدای خروجی دارند. تراشه Realtek® ALC1150 دارای SNR یا ضریب صدا به نویز 115 دسیبل می باشد و از قدرت، کیفیت و وضوح صدای بسیار بالایی برخوردار است. برخی از این راهکار های صوتی از پردازنده مرکزی سیستم برای پردازش صدا استفاده نمی کنند و خود دارای پردازنده مستقل هستند.

اما کیفیت صدا چیز تازه ای نیست و همواره عاملی به نام نویز و میدان مغناطیسی، حتی قدرتمندترین سیستم های صدا را تحت تاثیر قرار داده است. برای رفع مشکل تاثیر پذیری از مدارهای مجاور؛ سازندگان مادربرد دست به جداسازی مدار در سطح برد PCB زده اند که مانع از تاثیر پذیری از دیگر مدارها می شود.

همچنین برای جلوگیری از تاثیر منفی میدان مغناطیسی، تراشه و یا کل مدار صدا توسط پوشش فیزیکی ویژه ای محافظت می شود. برای زیبایی و خودنمایی هرچه بیشتر؛ مدار ایزوله این بردها توسط LED هایی با نورافشانی معمولاً قرمز، از برد PCB تفکیک شده است.

یکی دیگر از اجزای بسیار مهم و تاثیر گذار در مدار صدا، خازن ها هستند که نقش انکار ناپذیری بر کیفیت و یک نواختی صدا دارند. در مادربردهای معمولی غالباً از خازن های جامد معمولی استفاده می شود که عملاً برای این کاربری طراحی نشده اند. اما در مدار صدای مادربردهای گیمینگ از خازن های Acoustic یا مخصوص صدا استفاده می شود که برتری های بارزی نسبت به خازن های جامد معمولی دارند. رایجترین و البته شناخته شده ترین خازن های مخصوص صدا ساخت کمپانی ژاپنی Nichicon و البته گران قیمت ترین ها هستند. این خازن ها ویژه صدا بوده و بهترین فیلترینگ سیگنال صوتی را ارائه می کنند.

از مزیت خازن های Nichicon می توان به تلرانس پایین، نشت جریان کمتر و مقاومت معادل سری کمتر اشاره کرد. این خازن ها را نمی توان در مادربردهای معمولی و ارزان قیمت یافت. از دیگر خازن های مخصوص صدا می توان به ELNA® اشاره کرد که در بردهای ارزان قیمت و معمولی نیز یافت می شوند.

مطمئناً برخی گیمرها از هدست و یا هدفون برای گیمینگ استفاده می کنند که اهمیت قدرت و کیفیت صدا را دو چندان می کند. با این حال بخوبی می دانیم که صدای منابع صوتی به تنهایی توان کافی برای ارائه صدایی قوی و باکیفیت را برای هدست ها و هدفون های باکیفیت ندارند. از این رو شاهد بکارگیری تقویت کننده های مستقل هدفون هستیم که غالباً قیمت بالایی دارند. سازندگان مادربرد به منظور رفع این مشکل بر روی مادربردهای گیمینگ غالباً آمپلی فایرهای مخصوصی برای هدفون تعبیه می کنند که کیفیت و قدرت صدا را چند برابر می کند.

این آمپلی فایرها نه تنها برای هدفون، بلکه برای اسپیکرهای معمولی هم مفید هستند، چرا که صدای قوی تری را در خروجی ارائه می دهند. اما امکانات سیستم صدای مادربردهای گیمینگ به همین جا ختم نمی شود و قابلیت های نرم افزاری نیز دارند که به خلق یک تجربه بهتر کمک می کند. همچنین تراشه آمپی فایر برخی مادربردها را می توان با نمونه های قدرتمندتر و متناسب با هدفون گیمر تعویض کرد.

بسته نرم افزاری Blaster Cinema 2 از کمپانی مشهور Creative یکی از این قابلیت های نرم افزاری است که کنترل بی نظیری را بر صدا ممکن می سازد.
Blaster Cinema 2 دارای چندین فناوری بهبود صدای انحصاری است و افزون بر آن؛ می توان بر روی صداهای خاصی از جمله گفتار زوم کرد. کاربرد Sound Blaster تنها به گیمینگ محدود نمی شود و دارای تنظیمات ویژه ای برای تماشای فیلم و گوش دادن به موزیک است که به وضوح تفاوت آن احساس می شود. از دیگر فناوری های مشابه می توان به Sonic Studio و SBX Pro Studio™اشاره کرد.

یکی دیگر از قابلیت های سیستم صدای مادربردهای گیمینگ؛ درگاه های طلا اندوه شده است که رسانایی بهتر و فرسودگی کمتری دارند. طلا رسانایی بیشتری نسبت به دیگر فلزهای رایج دارد.

هنگامی که چندین دستگاه به درگاه های USB مادربردها متصل می شوند؛ معمولاً مادربرد قادر به ارائه ولتاژ 5 ولت قوی و پایداری به همه آنها نیست. این مسئله زمانی مشکل ساز می شود که مبدل های DAC باکیفیت و کارت صدای خارجی به مادربرد وصل شوند. برخی مادربردها دارای درگاه های USB ویژه ای به همین منظور هستند که ولتاژ پایدار و ثابتی را ارائه می کنند.

مطئمناً می دانید که برای گیمینگ آنلاین و یا تماشای ویدئو باکیفیت، به ارتباط اینترنتی پرسرعتی نیاز است. با این حال ارتباط مناسب با اینترنت تنها به کیفیت و پهنای باند سرویس اینترنت بر نمی گردد. غیر از پهنای باند، ارتباط اینترنتی دارای مشخصه دیگری به نام Latency یا تاخیر است که به وضوح در مواقعی که ترافیک زیادی از سیستم شما در حال تبادل است خود را نشان می هد.

برای نمونه در حال تماشای یک ویدئو با کیفیت هستید اما به رغم پهنای باند مناسب ارتباط اینترنتی، با لگ زدن یا وقفه در نمایش ویدئو مواجه می شوید، یا در گیمینگ آنلاین تاخیر در ارتباط حسابی کلافته تان می کند، اما اگر مشکل از ارتباط اینترنت نیست پس از کجا ناشی می شود؟ اگر ساده بگوییم بسیاری از تراشه های کنترلر شبکه که وظیفه مدیریت ارتباط با شبکه محلی یا LAN را برعهده دارند؛ در مواجه با حجم زیادی ترافیک به دلیل قدرت پایین دچار اختلال در مدیریت بسته های داده می شوند که به وقفه های هرچند ناچیز اما موثری می انجامد. این مشکل بیشتر با تراشه های ارزان قیمت که بیشترین رواج را هم دارند مشاهده می شود.

درست است که تقربیاً تمامی درگاه های شبکه مادربردهای امروزی پهنای باند برابری دارند اما توانایی آنها به هیچ عنوان در یک سطح نیست. البته این ضعف ها در وبگردی معمولی نمایان نمی شود اما در بارگذاری ویدئوها و فایل های حجیم و یا گیمینگ آنلاین بخوبی محسوس است. بصورت کلی تراشه های کنترلر شبکه توسط سه کمپانی Realtek، اینتل و کوالکام تولید می شوند که از نظر کیفیت و قیمت تراشه های Realtek در پایین ترین سطح قرار می گیرند.

همین قیمت پایین به عاملی برای بکارگیری گستره تراشه های Realtek تبدیل شده است و اغلب مادربردها؛ مبتنی بر همین تراشه ها هستند. در جایگاه بعدی، تراشه های اینتل قرار می گیرند که کارایی و کیفیت به مراتب بهتری دارند اما بدلیل قیمت بالا، صرفاً در محصولات رده متوسط به بالا استفاده می شوند.

در نهایت به تراشه های ™Killer ساخت کمپانی کوالکام می رسیم که کمترین رواج را دارند اما قدرتمندترین تراشه های شبکه هستند. این تراشه ها در کنار عملکرد بالا، هوشمندانه عمل می کنند و بهترین کارایی را در گیمینگ آنلاین و بارگذاری ویدئوهای باکیفیت از خود نشان می دهند. با این حال به دلیل قیمت به مراتب بالاتر نسبت به تراشه های اینتل و Realtek، تراشه های ™Killer صرفاً در مادربردهای گیمینگ که در آنها هر میلی ثانیه نقشی حیاتی دارد، مورد استفاده قرار می گیرد.

تراشه های ™Killer دارای فناوری انحصاری به نام Advanced Stream Detect هستند که به صورت کاملاً هوشمند، ترافیک و بسته های داده مربوط به گیمینگ و ویدئوهای آنلاین را شناسایی می کند و با اولیت بخشی به آنها؛ تاخیر، لگ زدن، فریز شدن بازی و ویدئوی آنلاین را ریشه کن می کند. در نمودار زیر می توانید مقایسه میزان تاخیر تراشه های معمولی با تراشه های هوشمند ™Killer را مشاهده کنید.

با برخورداری از این فناوری بهینه سازی انحصاری، تراشه های ™Killer در زمینه تاخیر در پردازش بسته های داده مزیت بسیار چشمگیری دارند. در نمودار زیر می توانید عملکرد تراشه های ™Killer را در حالت استریمینگ همزمان نیز مشاهده کنید. یکی از بهترین قابلیت تراشه های ™Killer؛ میزان تاخیر خارق العاده آنها است. در حالی که ™Killer به طرز حیرت انگیزی رقبا را پشت سر می گذارد، در تبادل همزمان چندگانه نیز بازهم رقبا را مغلوب می کند.

اما این برتری در چه مواقعی برای شما مفید خواهد بود؟ سناریویی بسیار رایج را بررسی می کنیم. بسیاری مواقع دو یا چند برنامه به صورت هم زمان به نبرد برای استفاده از منابع شبکه می پردازند که خود دردسری بزرگ برای گیمرها و گیمینگ آنلاین است. این مشکل می تواند در موقع دانلود، بروزرسانی خودکار سیستم عامل، آنتی ویروس و نرم افزارها حین گیمینگ آنلاین رخ دهد که باعث بروز لگ و تاخیر در بازی می شود و به آسانی می تواند به شکست گیمر نیز بیانجامد.

در چنین مواقعی تراشه های معمولی هیچ ایده ای برای تشخیص بسته های مهم از غیر مهم یا کمتر مهم ندارند و رفتار همسانی برای همه بسته های داده از خود نشان می دهند. فرایند دانلود معمولاً با ارسال تعداد بسیار زیادی بسته داده، همراه است که بازی آنلاین شما را به دلیل تعداد بسیار بالای بسته های دانلود مختل می سازد و حتی اگر ارتباط اینترنتی با پهنای باند بالا نیز داشته باشید، بازهم با تاخیر و لگ زدن بازی ها مواجه می شوید. این تاخیر تاثیر بسیار منفی بر بازی آنلاین خواهد گذاشت و بسادگی می تواند به شکست گیمر بیانجامد. در بررسی های صورت گرفته، این تاخیر می تواند بین 20 تا 60 میلی ثانیه باشد.

در این سناریوی رایج، فناوری بهینه سازی ™Killer به طرز هوشمندانه ای بسته های داده مربوط به بازی ها را شناسایی می کند و با اولیت بخشی به آنها، از بروز هرگونه لگ و تاخیر جلوگیری می کند. بدین سان تجربه ای بسیار روان از گیمینگ آنلاین و حتی تماشای ویدئو خلق می شود.

همانطور که اشاره شد، برتری ™Killer تنها به گیمینگ آنلاین محدود نمی شود و در تماشای ویدئوهای آنلاین و یا مکالمه تصویری از لگ زدن، پرش و وقفه ویدئو جلوگیری می کند. برای درک بهتر این برتری در نمودار فوق نتایج یک بررسی عملی آمده است که در آن بارگذاری کامل یک ویدئو با طول 2 دقیقه و 26 ثانیه با تراشه های رقیب 3 دقیقه و 50 ثانیه به طول انجامده است، با این حال تراشه های ™Killer بدون کوچکترین وقفه ای آن را در همان مدت زمان 2 دقیقه و 26 ثانیه بارگذاری کرده اند.

تراشه های ™Killer دارای نرم افزار مدیریتی هستند که گیمر افزون بر مدیریت پهنای باند؛ می تواند بر روی برنامه هایی که از اینترنت استفاده می کنند، سیاست گذاری های خاصی را در اولویت بخشی اعمال کند.

هرچقدر هم که شمشیر تیزی در دست داشته باشید، سلاح هایتان قدرتمند و دقیق، و تندخوترین خودروها و بهترین ستاره های فوتبال را به خدمت گرفته باشید، بدون واکنش سرعت در بازی ها بی فایده خواهند بود. با اینکه امروزه کنترلرهای گیمینگ باکیفیت و پرسرعتی در بازار یافت می شوند؛ اما تاخیر درگاه مادربردها همواره عاملی برای کاهش کارایی آنها بوده است.

از همین رو سازندگان مادربرد در مدلهای گیمیگ درگاه های ویژه ای را تعبیه کرده اند که سرعت، پایداری و دوام بیشتر و زمان پاسخگویی کمتری دارند. این درگاه ها برای ماوس های دقیق و پرسرعت امروزی ضروری محسوب می شوند و می توان گفت که با درگاه های معمولی نمی توان از توان آنها کاملاً استفاده کرد. این درگاه ها غالباً طلا اندوه شده اند و افزون بر اینکه دربرابر اکسید شدن توسط هوا حافظت می شوند، کمتر نیز فرسوده می شوند.

افزون بر قابلیت ها و برتری هایی در سطح سخت افزار، مادربردهای گیمینگ دارای قابلیت های نرم افزاری ویژه ای نیز هستند. از جمله این نرم افزارها می توان به ضبط بازی، اورکلاکینگ و نظارت بر سیستم و سفارشی سازی کنترلرهای گیمینگ اشاره کرد. با نرم افزارهای ضبط بازی می توان بازی ها را با همان نرخ فریم دهی و کیفیتی که شاهد آن هستید ضبط کرده و به اشتراک بگذارید. از این دست از نرم افزار ها می توان به XSplit Gamecaster و Broadcaster V2 اشاره کرد. این نرم افزارها دارای قابلیت های متعدد دیگری از جمله امکان ویرایش ویدئوی ضبط شده و یا استریمینگ اینترنتی هستند.

برخی از این مادربردها دارای تراشه مستقلی برای استریمینگ آنی بازی ها هستند و بدون استفاده از پردازنده گرافیکی یا کارت گرافیک و کاستن از کارایی آنها، می توانند بازی ها را به صورت آنی استریم کنند. این تراشه ها قادر به ضبط صدای بازی نیز هستند.

یکی دیگر از قابلیت های نرم افزاری برخی از مادربردهای گیمینگ، ابزارهایی برای کنترل و تنظیم وسائل گیمینگ است. با این نرم افزار ها می توان بر روی حساسیت و کلیدهای میان بر صفحه کلید، ماوس و کنترلر های مختلف کنترل داشت و پیکربندی های متعددی را برای صحنه های مختلف بازی ها تعریف کرد تا به آسانی و برای همان موقعیت خاص، از طریق میانبر تعریف شده سویچ کرد.