شهر سوخته نام بقایای دولت_شهری باستانی در ایران است که در ۵۶ کیلومتری زابل و در حاشیه جاده زابل-زاهدان در شرق ایران در استان سیستان و بلوچستان واقع شده‌است. شهر مزبور در روی آبرفت‌های مصب رودخانه هیرمند به دریاچه هامون و زمانی در ساحل آن رودخانه بنا شده بود.

دورهٔ بنای این شهر بزرگ با دوره برنز تمدن جیرفت مقارن است و ایرانیان در حدود ۶۰۰۰ سال پیش در این شهر زندگی می‌کرده‌اند.

لازم به ذکر است در سی‌وهشتمین اجلاس یونسکو در تاریخ ۲۲ ژوئن ۲۰۱۴ مطابق با ۱ تیر ۱۳۹۳ شهر سوخته به عنوان میراث جهانی یونسکو ثبت گردید.

این محوطه باستانی هفدهمین اثر تاریخی ایران در فهرست یونسکو محسوب می‌شود که با برخورداری از قدمت ۵۰۰۰ ساله هم‌اکنون به‌عنوان یکی از پیشرفته‌ترین شهر‌های باستانی دنیا شناخته می‌شود.

گفتنی است برای نخستین بار در شهر سوخته یک چشم مصنوعی پیدا شد. مطالعات اولیه نشان داده اند که چشم چپ زن تنومند مدفون در قبر شماره 6705 مصنوعی بوده است.

همین مطالعات نشان می‌دهند که زیر طاق ابروی زن مذکور آثار آبسه دیده می‌شود. به علت طول زمان زیادی که بخش زیرین این چشم مصنوعی با پلک چشم در تماس بوده است آثار ارگانیکی پلک چشم نیز در روی آن مشهود است.

جنس و ماده‌ای که چشم مذکور با آن ساخته شده است هنوز به دقت روشن نشده و تشخیص آن به آزمایش‌های بعدی موکول شده است اما به نظر می رسد که چشم مزبور از جنس قیر طبیعی بوده که با نوعی چربی جانوری مخلوط و ساخته شده است.

در روی این چشم مصنوعی ریزترین مویرگهای داخل کره چشم توسط مفتول‌های طلایی به قطر کمتر از نیم میلی متر طراحی شده اند و مردمک چشم در وسط طراحی شده و به جز آن تعدادی خطوط موازی که تقریبا یک لوزی را تشکیل می دهدند در پیرامون مردمک دیده می‌شود و از دو سوراخ جانبی واقع در دو سوی این چشم مصنوعی جهت نگهداری و اتصال آن به حدقه چشم استفاده می‌شده است.

شایان ذکر است قدمت این چشم مصنوعی به حدود ۲۸۰۰ سال بیش از میلاد برمی‌گردد.

اما نخستين انيميشن جهان در شهر سوخته کشف شده که متعلق به 3 هزار سال قبل از ميلاد مسيح است.

همچنین کشف شدن یک بازی شبیه به تخته نرد امروزی یکی دیگر از شگفتی‌های این شهر است و با توجه به قدمت شهرسوخته می‌توان گفت که قدیمی‌ترین تخته نرد جهان متعلق به این مردم است.

لازم به ذکر است در گورستان شماره ۷۶۱ یک بازی شبیه به تخته نرد امروزی با ۶۰مهره پیدا شد که قدیمی‌تر و شبیه‌تر نسبت به بازی سومریان در حدود ۵۰۰۰ هزار سال پیش است.

همچنین قديمي ترين جراحي جمجمه که توسط باستان شناسان کشف شده در حدود 3000 سال قبل از ميلاد مسيح در ايران انجام شد.

گفتنی است نخستين شانه و وسيله زينت مو 3000 سال قبل از ميلاد مسيح در ايران وجود داشته و قسمت هايي از آن در شهر سوخته کشف شده است.