احكام اعتكاف:تعریف اعتكاف-اقسام اعتكاف-زمان اعتكاف-شرایط معتكف-شرایط اعتكاف نیت اعتكاف روزه اعتكاف مدت اعتكاف مكان اعتكاف خروج از مسجد محرمات اعتكاف
 تعریف اعتكاف
1- اعتكاف،در لغت ‏به معناى توقف در جایى است و در احكام عبارت است از ماندن در مسجد به قصد عبادت خداوند با شرایطى كه خواهد آمد.
2- انسان مى‏تواند در حال اعتكاف، بنشیند، بایستد، بخوابد یا راه برود.
اقسام اعتكاف
3- اعتكاف بر دو قسم است، مستحب و واجب، كه در اصل یك عمل مستحبى است ولى ممكن است ‏به سببى واجب شود مانند:
نذر، عهد یا قسم مثلا انسان نذر كند یا با خداى خود عهد كند یا قسم بخورد كه اگر در فلان كار موفق شد یا از فلان بیمارى شفا پیدا كرد چند روز در مسجد معتكف شود.
 زمان اعتكاف
4- در طول سال در هر زمانى كه انسان بتواند حداقل سه روز در مسجد بماند و روزه بگیرد صحیح است ولى بهترین زمان براى اعتكاف ماه مبارك رمضان و دهه آخر آن است.
  شرایط اعتكاف كننده:
1- عقل (از دیوانه صحیح نیست)
2- ایمان (از غیر مؤمن صحیح نیست)
3- قصد قربت (هرگونه ریا و خودنمایى، اعتكاف را باطل مى‏كند)
4- روزه دارى در ایام اعتكاف
5- اجازه گرفتن از كسى كه اجازه او لازم است مثلا فرزند از والدین
شرایط اعتكاف:
1- زمان آن از سه روز كمتر نباشد
2- مكان آن در مسجد باشد
3- ادامه ماندن در مسجد و خارج نشدن از آن
  نیت اعتكاف
1- اعتكاف همانند سایر عبادات باید با نیت و قصد قربت ‏باشد و هرگونه ریا و خودنمایى و قصد غیر الهى آن را باطل مى‏كند.
2- در نیت اعتكاف قصد وجه شرط نیست یعنى لازم نیست قصد كند كه اعتكاف واجب است‏ یا مستحب.
3- از آغاز تا پایان اعتكاف باید با نیت و قصد قربت‏باشد بنابر این اگر به همین قصد اعتكاف را شروع كند صحیح است همچنین اگر به قصد اینكه فردا معتكف شود به مسجد برود و از اول وقت (طلوع فجر) در آنجا باشد صحیح است.
 روزه اعتكاف
1- انسان در ایام اعتكاف باید روزه بگیرد، بنابر این كسى كه نمى‏تواند روزه بگیرد مانند: مسافر، مریض و ... و كسى كه عمدا روزه نگیرد، اعتكافش صحیح نیست.
2- لازم نیست كه روزه، مخصوص به اعتكاف باشد بلكه هر روزه‏اى باشد صحیح است مثلا در ایام اعتكاف روزه قضا یا نذرى بجا آورد.
3- انسان مى‏تواند نذر كند در سفر روزه بگیرد و به نظر برخى مراجع معظم تقلید حتى هنگام سفر هم مى‏تواند نذر كند كه روزه بگیرد و در این صورت اعتكافش صحیح است.
 مدت اعتكاف
1- مدت اعتكاف حداقل سه روز است و در كمتر از آن صحیح نیست ولى در زیادتر از سه روز حدى ندارد.
2- این سه روز از طلوع فجر روز اول تا مغرب روز سوم است بنابر این اگر بعد از طلوع فجر حتی با چند دقیقه تاخیر به مسجد برسد آن روز جزو اعتكاف به حساب نمى‏آید و چنانچه قبل از مغرب روز سوم اعتكاف را قطع كند، افزون بر آنكه كار حرامى كرده اعتكاف نیز باطل است.
3- سه روز اعتكاف با شبهاى آن است كه حداقل سه روز و دو شب است بنابر این نمى‏تواند شبها را از مسجد خارج شود یا نذر كند كه سه روز بدون شبها در مسجد معتكف شود.
مكان اعتكاف
1- اعتكاف تنها در مسجد صحیح است بنابر این اگر كسى در خانه خود یا در حسینیه یا در حرم معتكف شود صحیح نیست و از مساجد نیز تنها در این مساجد،اعتكاف صحیح است.
مسجد الحرام
مسجد النبى صلى الله علیه و آله
مسجد جامع كوفه
مسجد بصره
و به قصد رجاء ( یعنى به نیت مطلوب بودن و به امید پاداش و ثواب) مى‏توان در مسجد جامع هر شهر معتكف شد.
2- اگر جاى شخص دیگرى را غصب كند یا عمدا بر فرش غصبى بنشیند هر چند گناه كرده است ولى اعتكافش باطل نیست.
تعریف مسجد جامع
تعریف مسجد جامع چیست؟
مسجد جامع مسجدى است كه اغلب اوقات بیشتر از سایر مساجد جمعیت داشته باشد و یا مسجدى كه براى اجتماع زیادى از اهالى آنجا ساخته شده و اختصاص به گروه خاصى یا اهالى محله‏اى نداشته باشد.
خروج از مسجد در اعتکاف
1- در موارد ذیل معتكف مى‏تواند از مسجد خارج شود:
براى گواهى دادن در دادگاه.
براى تشییع جنازه، در صورتى كه میت ‏یك نحو وابستگى به معتكف داشته باشد به طورى كه شركت در تشییع جنازه او از ضرورتهاى عرفى او  به حساب آید.
براى انجام سایر كارهاى ضرورى عرفى یا شرعى، خواه واجب باشد یا مستحب، مربوط به امور دنیوى باشد یا اخروى ولى مصلحتى در آن نهفته باشد.
2- در این موارد بر معتكف واجب است از مسجد خارج شود:
براى انجام غسل جنابت.
براى پرداخت طلب دیگران در صورتى كه نتواند در مسجد آن را بپردازد.
براى انجام كار واجب دیگرى كه لازم باشد از مسجد خارج شود.
3- كسى كه خارج شدن از مسجد بر او واجب شده باشد ولى تخلف كند و خارج نشود هر چند گناه كرده است ولى اعتكاف باطل نیست، مگر كسى كه با حال جنابت در مسجد توقف كند.
4- اگر به سبب فراموشى از مسجد خارج شود، اعتكافش باطل نیست.
 محرمات اعتكاف
1- آنچه بر معتكف حرام است‏ بدین شرح است:
استفاده از عطریات و گیاهان خوشبو
خرید و فروش
مجادله در امور دنیوى و دینى در صورتى كه به قصد غلبه بر طرف مقابل و اظهار فضیلت و برترى باشد.
استفاده شهوانى از جنس مخالف
استمناء (یعنى انسان با خود كارى كند كه از او منى بیرون آید.)
2- معتكف باید روزها را روزه‏دار باشد و از هر كارى كه روزه را باطل مى‏كند پرهیز كند و هر آنچه روزه را باطل مى‏كند اعتكاف را نیز باطل مى‏كند.
3- به جز مبطلات روزه سایر محرمات، اختصاص به روز ندارد و بلكه در شب نیز باید از آنها پرهیز كند.
فلاح زاده، محمد حسین، كتاب احكام اعتكاف