منطقه حفاظت شده ورجین - نسخه‌ی قابل چاپ +- انجمن های تخصصی فلش خور (http://www.flashkhor.com/forum) +-- انجمن: علم، فرهنگ، هنر (http://www.flashkhor.com/forum/forumdisplay.php?fid=40) +--- انجمن: گردشگری و توریسم (http://www.flashkhor.com/forum/forumdisplay.php?fid=79) +---- انجمن: گردشگری ایران (http://www.flashkhor.com/forum/forumdisplay.php?fid=80) +---- موضوع: منطقه حفاظت شده ورجین (/showthread.php?tid=203422)

منطقه حفاظت شده ورجین - spent † - 04-01-2015 منطقه حفاظت شده ورجین در موقعیت جغرافیایی N3050 E5133 در استان تهران واقع است. منطقه حفاظت شده ورجین واقع در شمال شرقی استان تهران ، و در شهرستان شمیرانات واقع شده است که در حدود 27436/22 هکتار وسعت دارد . و دارای پوشش گیاهی و جانوری متنوعی می باشد .برای ورود به این منطقه دو مسیر وجود دارد که راه اول بدون اخذ مجوز و مسیری کوهستانی برای کوه نوردان می باشد. و راه دوم اخذ مجوز از محیط زیست می باشد که مسیر آن از ورودی اصلی منطقه حفاظت شده شروع می شود که بیشتر برای مشاهده و عکاسی از حیوانات کاربرد دارد . از جمله مسیر های فرعی برای ورود به این منطقه می توان مسیر امامه و گرمابدر را اشاره نمود .لازم بذکر است ارتقاع قله ی ورجین حدود 3000 متر ( 2980 متر ) می باشد . از نظر زیست حیات وحش : از جمله مهمترین جانداران این منطقه میتوان به کل و بز و قوچ و میش البرز اشاره نمود . همچنین این منطقه زیستگاه جاندارانی همچون گراز و پلنگ و خرس قهوه ای و گرگ می باشد که گاها از اطراف گرمابدر به این منطقه می آیند ولی در گذشته زیست گاه اصلی این جانداران بوده است و به وفور پراکندگی داشتند ، در این جا بد نیست که علت کم شدن و مهاجرت این جانداران را برایتان شرح دهم . ناصر الدین شاه در سفر نامه ی مازندران خود چنین می نویسد : چهارشنبه 21 شعبان 1292 ه.ق به اقدسیه رفتیم که یکی از قصر های ییلاقی سلطنتی است . سه شب آنجا ماندیم روز شنبه 24 شعبان از گردنه ی تل هرز به سمت اوشان رفتیم در بالای گردنه تله هرز ( اطراف سوهانک کنونی ) دوربین انداختیم به کوه ورجین یک دسته قریب هزار پانصد قوچ به نظر آمد و آنها را شمارش نمودیم . هم اکنون که این مقاله را می خوانید تعداد قوچ ها ( یک دسته ) کمتر از میزان فوق ذکر است و با توجه به اینکه قوچ ها غذای اصلی حیواناتی چون پلنگ است در صورت کم شدن غذا ، پلنگ ها به مناطق دیگری مهاجرت می نمایند . اگر بخواهیم کمی در مورد مشکلات این منطقه زیبا نگارش کنیم میتوانیم به تنوع نژادی کم ، میان کل و بز ها و قوچ و میش ها در این منطقه اشاره کنیم . اما از لحاظ تنوع ژنی : در صورتی یک منطقه دارای حیات وحش ، با تنوع نژادی بالا تشکیل می شود که حیوانات آن منطقه با حیوانات دیگر مناطق اطراف خود آمیزش داشته باشند ، در مورد ورجین می توان گفت چون کل و بز ها و قوچ میش ها در این منطقه با کل و بز ها یا قوچ میش های مناطقی چون جاجرود ، لار ، سرخه حصار در گذشته آمیزش داشته اند در گذشته دارای تنوع نژادی بالایی بودند ولی اکنون با احداث بزرگراه ها و جاده ها مسیر ارتباطی میان این مناطق بسته گشته و حیوانات دیگر توان مهاجرت را ندارند ( به منظور جفت گیری ) ، بنابر این در فصل جفت گیری با هم خانواده خود جفت گیری می نمایند و این به مرور زمان سبب نابودی حیوانات و تنوع ژنی آنها می شود . از نظر زیست پرندگان : کور کور سیاه ، کرکس و قرقی سارگپه معمولی و سارگپه پا بلند ، دلیجه ، کبک ، کبک دری ، جغد کوچک و جغد شاخدار هم از مهمترین پرندگان این منطقه به شمار می روند . از نظر زیست گیاهی : گیاهان دارویی متعدد در کوهستان های کشور عزیز مان کم نیست در این منطقه هم گیاهان دارویی نظیر یونجه زرد و پنیرک و زالزالک زرد، شکر تیغال ، ریواس ، بابونه گاوی ، کاکوتی کوهی و …… می باشد . تاريخچه اين منطقه قبل از پيروزي انقلاب يکي از شکارگاههاي سلطنتي بوده¬که درسال 1358 به سازمان حفاظت محيط زيست واگذار و درسال 1361 براساس مصوبه شورايعالي حفاظت محيط زيست به عنوان منطقه حفاظت شده معرفي و در روزنامه رسمي منتشر گرديد. موقعيت جغرافيايي : منطقه حفاظت شده ورجين در 15کيلومتري شمال شرقي ، دامنه هاي جنوبي البرز مركزي و در جوار شهرتهران با مساحتي درحدود27000 هكتار قرار گرفته كه از بارزترين زيستگاههاي بينابيني نقاط ارتفاعي با دامنه-هاي متصل به اراضي دشتي مي باشد. متوسط دما و بارندگي ساليانه 5 درجه سانتيگراد و700 ميليمتر ، منطقه را داراي اقليم هاي مديترانه اي گرم و نيمه مرطوب معتدل نموده است. چهره عمومي پوشش¬گياهي غالب منطقه را گندميان و لگوم¬هاي دائمي از جمله گونها تشکيل مي دهند و در ارتفاعات نيز تک درختهاي ارس ، بنه و زالزالك قابل مشاهده اند. در منطقه حفاظت شده ورجين مجموعاً تعداد 168 گونه جانور وحشي در رده پستانداران ، پرندگان ،خزندگان، دوزيستان و ماهيها شناسايي شده است. دسترسی برای رسیدن به محیط بانی گلندوک (Galandowak) در محدوده منطقه حفاظت شده ورجین، باید راهی لواسان شوید و پس از عبور از دو راهی کند (Kond)، محیط بانی را در کنار جاده می بینید. اين منطقه قبل از پيروزي انقلاب يكي از شكارگاههاي سلطنتي و به صورت قرق سلطنتي حفاظت مي شده كه در سال 1358 به سازمان حفاظت محيط زيست واگذار و در سال 1361 بر اساس مصوبه شورايعالي حفاظت محيط زيست بعنوان منطقه حفاظت شده معرفي و با مساحت 26907 هكتار تحت مديريت اداره كل حفاظت محيط زيست استان تهران قرار گرفت. موقعيت جغرافيايي اين محدوده در محدوده جغرافيائي ¢31-°51 تا ¢44-°51 طول شرقي و ¢49-°35 تا ¢01-°36 عرض شمالي، در شمال شرق تهران واقع گرديده است. وضعيت توپوگرافي منطقه حفاظت شده ورجين داراي سيمايي كوهستاني بوده و حداكثر ارتفاع آن در داخل منطقه 3930، حداقل آن 1560 و ارتفاع متوسط آن 2664 متر محاسبه گرديده است و بيشترين وسعت ا زنظر طبقهبندي ارتفاعي با قريب 7/18 كيلومترمربع مساحت (حدود 7 درصد از كل مساحت منطقه)، مربوط به طبقه ارتفاعي 2300-2200 متر ميباشد. شيب خالص رودخانه جاجرود (در داخل منطقه حفاظت شده) 8/3 درصد و شيب متوسط حوضه آن 4/57 درصد محاسبه شده است. از نظر طبقهبندي شيب بيشترين مساحت را در داخل منطقه محدوده شيب 65-30 درصد اشغال نموده است كه بالغ بر 146 كيلومتر مربع ميباشد. پوشش گياهي چهره عمومي پوشش گياهي اين منطقه را گندميان و گونها تشكيل مي دهند و در محدوده جغرافيايي كمي از ارتفاعات جنوب غرب و غرب آن نيز تك درختهاي ارس(سرو كوهي) و جامعه درختچه اي بادام تلخ (بادام كوهي)قابل مشاهده است. از نظر تنوع گونه اي اين منطقه نسبتأ غني مي باشد ليكن عناصر شركت كننده در جوامع و رويشهاي غالب آن محدوده به گياهان ارتفاع پسند و گياهاني است كه اغلب روي شيبي تند قابليت استقرار دارند و از نظر حفظ ذخاير ژنتيكي داراي اهميت خاصي مي باشند بطوريكه اين منطقه در برگيرنده 32 گونه از گياهان انحصاري ايران است و از مهمترين گونه هاي گياهي اين منطقه مي توان به موارد ذيل اشاره نمود: زرشك، گل گاوزبان، بومادران، درمنه كوهي، گل گندم، كنگر، شكر تيغال، شنگ بابويه، پيچك صحرائي، خاكشير تلخ، ارمك(ريش بز)، پونه، مريم گلي، چاي كوهي، لاله كوهي، جغجغك، ختمي، پنيرك و … حيات وحش و آبزيان محدوده امن اين منطقه به دليل شرايط خاص توپوگرافيك و آب و هوايي پر تراكم ترين جمعيت قوچ و ميش را دارا مي باشد و مي توان انواع زير گونه هاي قوچ و ميش در سطح استان را در اين منطقه مشاهده نمود. از گونه هاي حيات وحش منطقه مي توان به گونه هاي زير اشاره نمود : پستانداران : قوچ و ميش البرز مركزي، كل و بز، پلنگ، خرس قهوه اي، گراز، گرگ، خرگوش، تشي، گربه وحشي، سياه گوش، شغال، روباه، راسو، سمور، شنگ و كفتار. پرندگان : پرندگان مهاجر آبزي و كنار آبزي همانند حواصيل، خوتكا، اردك سرسبز، آبچيليك، كاكائي، پرندگان شكاري خانواده عقابها و شاهين ها، كبك دري، كبك معمولي و بلدرچين. . خزندگان : لاك پشت مهميزدار، مارآبي، مار آتشي، مار جعفري، گرگ مار، افعي پلنگي، گرزه مار، افعي البرزي و آگاما. دوزيستان : قورباغه، وزغ و قورباغه درختي. ماهيها : قزل آلاي خال قرمز، سياه ماهي، عروس ماهي وزرده پر يا زردك. جاذبه هاي اكوتوريستي اين منطقه يكي از زيباترين و پرجاذبه ترين مناطق در كنار كلان شهر تهرن به شمار مي آيد.آب و هواي دلنشين، فون و فلور غني و زيبا ، رودخانه هاي پر آب ، چشمه ها ، ارتفاعات سر سبز از جمله جاذبه ها و چشم اندازهاي طبيعي اين منطقه به شمار مي روند. وضعيت عمومي اقتصادي و اجتماعي : مراتع منطقه توسط دو گروه بهره‌بردار مورد استفاده قرارمي‌گيرد. بهره‌برداران روستايي معمولاً از اواسط بهار تا اوايل مهرماه دامهاي خود را در مراتع حريم روستاهاي خويش نگهداري مي‌كنند. اين گروه از بهره‌برداران فاقد پروانه چراي انفرادي بوده و معمولاً پروانه چراي دامهاي اين بهره‌برداران بصورت گروهي و يا به اسم شوراي اسلامي روستا صادر شده ‌است. اما دامداران هر روستا، مراتع متعلق به اعضاي گروه يا روستا را بين خود تقسيم كرده‌اند. هريك تا سه بهره‌بردار داراي سامان عرفي خاص هستند كه اين حد و مرز منحصراً توسط خودشان به رسميت شناخته مي‌شود و از نظر قوانين و مقررات موجود مراتع در تملك دولت و حق انتفاع از آن متعلق به كليه اهالي روستا مي‌باشد. برخي از روستائيان كه داراي مراتع بيش از نياز دام‌هاي خود مي‌باشند، آنها را به دامداران عشايري اجاره مي‌دهند. عشاير كوچنده در يكدوره يكصد روزه (ازاواخر خرداد ماه تا اوايل مهرماه هر سال) از اين منطقه به عنوان ييلاق استفاده مي نمايند. اگرچه اداره امور اين منطقه به عهده سازمان حفاظت محيط زيست است، اما اهالي داراي حقوق قانوني و عرفي پيرامون اراضي اين منطقه هستند . اين حقوق شامل مساكن و حريم آنها و اراضي زراعي و باغات مي‌باشد و ضمناً تمامي مراتع منطقه در چهارچوب پروانه‌هاي چراي دام به شوراي اسلامي و روستاهاي منطقه و يا عشاير كوچنده دامدار محول گرديده ‌است. لذا بخش قابل توجهي از عرصه منطقه در شمار مستثنيات بوده و حق انتفاع از بقيه مناطق كه عمدتاً مراتع مي‌باشد در چهارچوب پروانه‌هاي چراي دام به افراد واگذار شده ‌است. تعارضات مهم منطقه با توجه به اينكه منطقه ورجين يكي از ييلاقات استان بوده و داراي آب و هوايي مطبوع و خنك در ماههاي گرم سال مي باشد از گذشته مورد توجه شهرنشينان اطراف علي الخصوص تهرانيها مي باشد كه خود مسائل و معضلاتي را براي منطقه به دنبال دارد كه شامل : تصرف اراضي ملي آلودگي آب به واسطه وجود شهر ها و روستاها در حاشيه رودخانه هاي تامين كننده آب شرب ساخت و ساز ها و ويلا سازي هاي غير مجاز تخليه فاضلاب مراكز پذيرايي و خدماتي در حاشيه رودخانه ها تغيير كاربري اراضي بصورت غير قانوني ساخت و ساز هاي غير مجاز در حريم رودخانه حفاظت شده جاجرود بر خلاف مصوبات شورايعالي امنيت ملي شكار و صيد غير مجاز امكانات و تجهيزات موجود براي حفاظت از منطقه: وجود 4 پاسگاه محيط باني كلوگان ، گلندوك ، گرمابدر ، زردبند در منطقه.