عیب جویی و اختلاف سلیقه
خانم من ضعف های اخلاقی مختلفی دارد و من سعی میکنم آنها را از بین ببرم . یعنی مرد نباید برای اصلاح مشکل اخلاقی همسرش ،قدمی بردارد؟
این با موضوعی که ما عرض کردیم ، خیلی فرق می کند . این بحث هقته قبل که مطرح شد بحث تغییر دادن زن و ماهیت زن بود . اینکه خانم فرموده بودند : شوهر من سعی میکند ، من را مثل خودش بکند و یا برعکس خانم سعی میکند ، آقا را عوض کنند . آنها دو دنیای ، متفاوت هستند . این کار امکان ندارد . گفتیم خیلی از رفتارها به خاطر کارکرد مغز خانم و آقا است که نمیشود آن را تغییر داد . یا مسائل روحی و روانی که مربوط به فیزیک بدن است و نمیشود آن را عوض کرد بحث عضلات ماهیچه ها و حجیم بودن ماهیچه ها که نمیتوان تغییر داد . بنابراین مطلب با آن فرق میکند . آنجا ویژگی شخصیتی و زوایای روحی بود ولی اینجا ضعف های اخلاقی است . چرا در مورد ضعف های اخلاقی هم خانمها و هم آقایان ، هر دو برای از بین بردن ضعف های اخلاقی و رفع اینجور مشکلات میتوانند بهم کمک کنند . این طرفینی است و هیچ اشکالی هم وجود ندارد بلکه مستحب و خوب است . ما منظورمان این نبوده کلمه اصلاح که بکار برده بودند برای همسر خیلی جالب نیست من میخواهم خانمم را اصلاح کنم یا تربیتش کنم . یک خانم بگوید من میخواهم آقایم را اصلاح کنم. خیلی قشنگ نیست .این تعبیر برای کودکان بکار میرود و برای خانم تغییر شکل دادن یا کمک کردن بهمدیگر و همانند سازی خیلی بهتر است و خودبخود هم این اتفاق می افتد . ما موارد زیادی دیده ایم . خانم و آقایی که ازدواج میکنند یک جور هایی از نظر اخلاقی شبیه هم میشوند . اخلاق و کردار و باورهایشان و پس از مدتی حتی کلام هایشان عین هم میشود . حالا اگر عین هم نشوند شبیه هم میشوند و در حقیقت همانند سازی ، ویژگی مثبت همدیگر را ادب و صداقت و مهربانی که در شأنشان است میگیرند و همانند سازی میکنند . همانند سازی یعنی گرفتن تفکر یا رفتار دیگری با میل و رغبت و اراده خود انسان . این جوری نیست که کسی تحمیل کند. خانم دوست دارد خودش را با آقا همانند کند یا برعکس . این چیز خوبی است و چقدر هم تاکید شده است .ببینید همه ما ضعف اخلاقی داریم . مشکل داریم ، عیب داریم ، این یک واقعیت است . هیچ کدام گل بیخار نیستیم و چقدر تاکید شده ، بهم دیگر کمک کنیم . شما برادر مسلمان و زن و مرد و زوج جوان و کسانیکه با هم زندگی میکنند و اینکه اگر عیبی در برادر مومن و همسرتان می بینید تذکر دهید . شما باید عیب را به او بگویید و تذکر بدهید و آنقدر روایت جالبی داریم که در لسان روایت ما ، برای عیبی که به همسر یا همکارتان میگویید ، تعبیر هدیه را بکار برده اند. امام صادق (ع) فرموده اند: بهترین برادران ما کسی است که عیوب من را به من هدیه داده . پس ببینید چه ارزشی دارند. و حضرت فرمود : اگر ببینید در جایی برادر دینی او به خطا میرود و بتواند مانع آن بشود و نکند به او خیانت کرده است . بنابراین این کار مطلوب و ارزشی است . اما با ید واقعا عیب گویی باشد یعنی میخواهیم تذکر بدهیم . که به قصد اصلاح و به قصد از بین بردن این عیب نه اینکه دلمان خنک شود ، نه سرزنش ، نه سرکوب ، نه عیبجویی ، نه عیبگویی . طرف خودش میداند این عیب را دارد ، شما هم میدانید . غفلت و سازش ، کار غلطی است . اینجا عیب را بگویید ولی عیبجویی نکنید و مچ گیری اشتباه است . روایت داریم که عیب جویی خطاست اگر شما عیب برادرت را آشکار کنید خدا عیب تو را هم آشکار میکند . نوع گفتن مهم است . یک مهارت و هنر است . خیلی برای این موضوع حرف دارم . مشابه این مقوله را بین خانمها و آقایان زیاد داریم که عیب همدیگر را میگویند ولی هیچ اثری روی آنها نمیگذارد.
مقاومت روانی ، طرف یخ میزند مقاومت میکند جواب نمیدهد . امام صادق (ع) فرموده اند : بگو ولی چه طوری بگو ؟ این مهم است که در آینده عرض خواهم کرد .
بعد از ورود به زندگی زناشویی ، موارد اختلاف زیاد داریم . چه کار کنیم ؟
اختلاف سلیقه واقعیت است . طبیعی است . دو تا تربیت ، دو تا ژن ، دو تا محیط ، ویژگی های اخلاقی متضاد ، شیوه های رفتاری این چیز عجیبی نیست . و کاملا طبیعی است . فایده هم دارد روایت داریم از حضرت علی (ع) : لا یزال الناس باخیرما تفافتوا فتساوا هلکوا . خیر مردم پیوسته در تفاوت های ایشان است و اگر مساوی میشدند ، نابود میشدند . حالا اشکالاتی ایجاد می کند ممکن است این اختلاف سلیقه کار را به اختلاف خانوادگی بکشاند . من دست از سلایقم بردارم و سازش کنم . خیر. دست از سلیقه هایتان برندارید و سازش نکنید . در روایات ما به سازش ، مداهنه می گویند یعنی فریبکاری ، چیز بدی است . لازم نیست دست از همه سلایق بردارید و سازش کنید بلکه سازگاری کنید . در روایت داریم رفق و مدارا کنید یعنی خودتان را با شرایط زندگی انطباق دهید . سلیقه خود را به همسرتان نزدیک کنید تا جلوی اختلافات بزرگ گرقته شود البته باید دوسویه باشد یعنی هم آقا و هم خانم بهم نزدیک شوند . دست از سازش برندارید چون دل مردگی می آورد .
ابتدای زندگی روی مسائل بیهوده جرو بحث می کنیم بعضی ها می گویند سال اول سال تنش است. من تاکید بر رفق و مدارا است . امام کاظم (ع) فرمودند : رفق نصف العیش . مدارا نصف زندگی است . الرفق نصف الایمان : مدارا نیمی از ایمان است .
حضرت علی فرمود(ع) : سلامة الدین و الدنیا فی مدارا الناس : سلامت دنیا و دین در مدارا با مردم است . سازگاری را زیاد کنید و اگر سازگاری کنید آرام آرام به یک تعادل میرسید . یکی از ویژگی های خانواده متعادل این است که سلیقه هایشان را بهم نزدیک کنند تا به مجادله کشیده نشود. این حرفها چون معرف اهل بیت است اثر بخشی آن بخاطر این است . امیدوارم درهای رحمت الهی به سوی شما گشوده شود .