+- انجمن های تخصصی فلش خور (http://www.flashkhor.com/forum)
+-- انجمن: علم، فرهنگ، هنر (http://www.flashkhor.com/forum/forumdisplay.php?fid=40)
+--- انجمن: دانستنیها و موضوعات علمی (http://www.flashkhor.com/forum/forumdisplay.php?fid=33)
+--- موضوع: وقتی خشم زمین فوران می‌کند (2)! (/showthread.php?tid=166230)
وقتی خشم زمین فوران می‌کند (2)! - ∆ MeRzaD ∆ - 30-08-2014
درواقع آتشفشان روزنه‌ای در سطح زمین است که سنگ‌های گداخته، خاکستر و گازهای درون زمین از آن به بیرون فوران می‌کنند. فعالیت آتشفشانی با برون‌افکنی صخره‌ها، با گذشت زمان باعث پیدایش کوه‌های آتشفشانی بر سطح زمین می‌شود. آتشفشانها معمولاً در نقاطی یافت میشوند که ورقه‌های زمین‌ساخت، همگرایی یا واگرایی دارند.پدیده‌های آتشفشانی اغلب با عوارض مخربی مانند انفجار، خروج حجم انبوهی از مواد مذاب، بارشی از آتش و خاکستر از آسمان و وقوع سیل یا جاری شدن گل و لای از ارتفاعات به طرف دره‌ها و مناطق پایین دست همراه است که میتواند زندگی افراد ساکن در اطراف مناطق آتشفشانی را به خطر اندازد. از گذشته‌های دور، انسان‌ها همواره از وقوع آتشفشان دچار ترس و وحشت می‌شدند. چرا که این پدیده همچون زلزله و توفان از جمله خطرناک‌ترین بلایای طبیعی محسوب می‌شود. آتشفشانها در واقع از مهم‌ترین حوادث طبیعی هستند که می‌توانند موجب تخریب گسترده شهرها و جنگل‌ها شوند. علاوه بر این، وقوع آتشفشانها موجب ایجاد تغییراتی در داخل زمین می‌شود که ما انسان‌ها قادر به دیدن آنها نیستیم بلکه نتایج این تغییرات در سال‌های آینده پدیدار می‌شود.
پدیده‌های آتشفشانی اغلب با عوارض مخربی مانند انفجار، خروج حجم انبوهی از مواد مذاب، بارشی از آتش و خاکستر از آسمان و وقوع سیل یا جاری شدن گل و لای از ارتفاعات به طرف دره‌ها و مناطق پایین دست همراه است که میتواند زندگی افراد ساکن در اطراف مناطق آتشفشانی را به خطر اندازد
می‌دانیم که زمین در ابتدا به حالت کره گداخته‌ای بوده‌است که پس از طی میلیون‌ها سال بخش خارجی آن به صورت قشر سختی در آمد. این پوسته به دفعات بر اثر عبور مواد مذاب درونی سوراخ گردید و سنگ‌های آتشفشانی زیادی به سطح آن رسید. این عمل حتی در عصر کنونی نیز ادامه دارد. تمام پدیده‌هایی که با فوران توده‌های مذاب بستگی دارند، پدیده آتشفشانی می‌گویند و علمی را که هدف آن بررسی این پدیده‌هاست آتشفشان‌شناسی می‌نامند..
وقتی که از فعالیت آتشفشانی صحبت می‌شود در فکر خود فوران‌های بزرگ، سیل‌هایی از گدازه، بهمن‌هایی از سنگ‌های گرم و خاکستر، گازهای سمی و خطرناک و انفجارهای شدید در نظر مجسم می‌نماییم که با مرگ و خرابی همراه است. به قول ریتمن کسی که این حوادث را می‌بیند هرگز نمی‌تواند فراموش کند و این امر به قدرت عظیم طبیعت و ضعف نیروی انسانی مربوط می‌باشد.
آتشفشان نوع ولکانو
در این آتشفشان به علت گرانروی زیاد گدازه دهانه دودکش بسته می‌شود. و با بالا رفتن فشار گدازه‌ها در زیر مواد قبلی باعث می‌گردد که به حالت انفجار دهانه کنده شده و به قطعات ریز تبدیل شده تولید ابرهایی ضخیم و وسیعی از خاکستر می‌کند که در هوا پراکنده شده و سپس رسوب می‌کنند. این گدازه‌ها شکلی به حالت مخروط ساده را ایجاد می‌کنند. این نوع مخروط آتشفشانها اغلب دارای دو شیب یکی به طرف دهانه و یکی به طرف خارج است.
آتشفشان سپری (هاوایی)
در این آتشفشان فوران شدید نمی‌باشد. آتشفشان به شکل مسطح است. گدازه بازالتی است و از سیالیت زیادی برخوردار است. دهانه در این نوع روی دامنه کوه قرار دارد.
آتشفشان استرومبولی
آتشفشانی منظم است ارتفاع آن زیاد و شیب تندی دارد. به سبب داشتن گدازه‌ای نسبتاً لزج ممکن است که بر اثر بسته شدن دهانه آن انفجار تولید کند. این نوع آتشفشان خاکستر ندارد ولی به مقدار زیاد بمب و قطعات جامد دارد.
در هنگام انفجار تولید ابرهای سبک وزن می‌کند. سیالیت گدازه در این نوع از نوع هاوایی کمتر است.
آتشفشان نوع وزوو
در این نوع آتشفشان به سبب لزجی فراوان گدازه منجر به بسته شدن دودکش شده و سپس در اثر فشار گازهای زیرین که به سمت بالا وارد می‌شود مخروط بلندی تشکیل می‌شود که به نام گنبد یا سوزن خوانده می‌شود.
جنس گدازه در این نوع آتشفشان آندزیتی است که به مراتب گرانروی بالاتری نسبت به بازالت دارد. در این آتشفشان ابرهای سوزان تولید شده بیشتر موازی سطح زمین پراکنده میشوند و نه به صورت قائم.
تفرا
هر نهشته پیروکلاستیک که سنگ نشده باشد و معمولاً بر اساس نوع و اندازه قطعاتی که دارد مشخص می‌شود
آتشفشان نوع سیندر
این نوع آتشفشان هنگامی به وجود می‌آید که تفرا فوران می‌کند از دودکش بیرون می‌آید و در اطراف دودکش نهشته می‌شود. این تفراهای جمع شده که معمولاً سیندر نامیده می‌شود، تشکیل کوهی به شکل مخروط را می‌دهند.
** ورق ها( Sheets )
** سپر ها ( Shields )
** مخروطها ( Cones )
مخروط میتواند متقارن باشد،مانند آنچه در مورد برخی ازآتشفشانهای آندزیتی ملاحظه می گردد.
مخروط میتواند بواسطه یک کالدرای مرکزی قطع شده باشد.مخروط میتواند کنده مانند کوتاه با دهانه مرکزی وسیع باشد ( مانند مخروطهای توفی حلقوی ) غلظت , میزان فوران , دوره فازهای فورانی , نوع میکانیسم انفجاری از جمله فاکتور های عمده در نحوه شکل یافتن مخروط ها و دیگر اشکال آتشفشان می باشند.
گدازه های بسیار غلیظ ( یا جریانهای پیروکلاستیک غلیظ ) در اطراف دامنه آتشفشان و یا در پای آن تجمع می یابند ( حتی اگر میزان فوران بالا باشد ) در حالی که گدازه های بسیار رقیق و همچنین جریانهای پیروکلاستیک جیم و روان , بسرعت از دهانه مرکزی آتشفشان دور شده و تشکیل دامنه های کم شیب و بالنتیجه سپرهای آتشفشانی کم ارتفاع می دهند.
آتشفشانهای سپری می توانند بعنوان حد واسط مخروط ها و ولکانیسم ورقی محسوب شوند.
آتشفشانهای اخیر تشکیل بازالتهای سیلابی و یا جلگه ای می دهند. این بازالتها تجمع عظیمی از مواد خروجی بصورت ورقی یا صفحه ای داده که برخی از جریانها گدازه ای مساحتی متجاوز از یکصد هزار (000/100) کیلومتر مربع را می پوشانند, بدون اینکه تغییرات مهمی در ضخامت جریانها ملاحظه گردد.
همچنین برخی از گدازه های تحول یافته و رقیق شده تشکیل ورق های گسترده داده اند. وسیع ترین نوع ته نشستهای آتشفشانی ورقی مواد آذر آواری و یا در واقع تفراهای ریزشی ( Fallout tephra ) می باشند که تشکیل پوشش های گسترده از لاپیلی های پامیسی و یا خاکستر های آتشفشانی می دهند.
شکل عمومی اینگونه صفحات تفرائی بیضوی می باشد زیرا بعلت تاثیر جریان باد در یک جهت خاص که منطبق با جهت وزش باد است بیشتر پراکنده میشوند بطوریکه طول آن ممکن است به صدها و حتی هزاران کیلومتر برسد . البته اکثر این ورق ها کم ضخامت می باشند و حجم بازالتهای جلگه ای یا سیلابی و جریانهای پیرو کلاستیک عمده را ندارند . چنین ورق های تفرائی منفرد نتیجه انفجارهای پر قدرت می باشند که رد آنها را می توان تا مبداء که معمولاً یک کا لدرا می باشند دنبال نمود . این ته نشستهای تفرائی بخصوص لایه های خاکستر دار آتشفشانی را که خوب حفظ شده اند می توان ما بین ته نشستهای عمیق دریائی ملاحظه کرد. در روی خشکی , بخش عمده ای از آنها فرسوده می گرددو یا ممکن است آثار آنها را در توپوگرافیهای پست،در بین ته نشستهای دریاچه ای در زیر جریانهای آذر آواری و غیره مشاهده نمود.