پارک‌های ملی هر کشوری در رابطه با مراحل مختلف توسعه اقتصادی- اجتماعی نقش‌های مختلفی را بر عهده گرفته‌اند. به طور مثال، در برخی از کشورها مدیریت عمده سیستم‌های پارک ملی روی حمایت از حیات وحش و زیست‌گاه‌ها متمرکز است که باعث جذب گردشگر نیز می شود. در این مطلب، پارک های ملی ایران را معرفی کرده ایم که شاید دلتان بخواهد در تعطیلات نوروز از آنها دیدن کنید.

پارک ملی نایبند - بوشهر

پارک ملی- دریایی نایبند، از پارک ها ی ملی جنوب ایران است که با مساحت حدود ۴۲ هزار هکتار در جنوب بوشهر واقع شده است.

پارک ملی- دریایی نایبند، از مجموعه ی باارزش و کم نظیر گیاهی و جانوری تشکیل شده و از مهم ترین ویژگی های آن وجود سواحل متنوع حفره ای، ماسه ای، مرجانی و جنگلی است. به طوری که؛ سواحل ماسه ای نایبند، محل تخم گذاری لاک پشت های عظیم دریایی است و جنگل های متراکم آن محل مناسبی برای پرندگان مهاجر و آبزی در فصل زمستان است.

از مشخصاتاین پارک باید به پوشش گیاهی و درختی همچون خارشتر، شصت عروسان، علف شور، قیچ، گز، درخت انجیر معابد، انار شیطان، استبرق، دافنی، صبر زرد، کنار، کهور ایرانی و مانگرو، گونه های متنوع جانوری همچون بز، جبیر، خرگوش، خرچنگ، روباه، شغال، قوچ و میش و گرگ اشره کرد.

پرندگانی همچون آکلاتک، باکلان، بوتیمار، پلیکان پاخاکستری، تیهو، چکاوک کاکلی، حواصیل خاکستری، سلیم کوچک، فلامینگو، کاکایی، کبک، مرغ جیرفتی و هوبره و آبزیانی همانند دلفین، گژپشت، لاک پشت دریایی سبز، لاک پشت منقار عقابی، ماهی گل خورک و نهنگ در این پارک ملی- دریایی زندگی می کنند.
 
پارک ملی تنگ صیاد

پارک ملی تنگ صیاد، با مساحتی حدود ۵ هزار و ۴۰۰ هکتار در منطقه حفاظت شده تنگ صیاد در ۱۰ کیلومتری شهر کرد واقع شده است. منطقه حفاظت شده تنگ صیاد حدود ۲۱ هزار و ۶۰۰ هکتار است. منطقه تنگ صیاد، از بخش شرقی به شهرستان شهرکرد، از بخش غربی به شهرستان بروجن در استان چهارمحال و بختیاری محدود می شود.

گونه های گیاهی و درختی دآن شامل آویشن، آلبالوی کوهی، انجیر، بادام کوهی، بابونه، بارهنگ، بنه، خاکشیر، دم اسبان، داغداغان، رازیانه، ریواس، شاه تره، شیرین بیان، کنگر، گون، گل گندم، انواع گندمیان، مو وحشی و میخک است و انواع گونه های جانوری همچون آهو، بز، پازن، پلنگ ایرانی، روباه، رودک عسل خوار، شغال، قوچ، کفتار، کل، گرگ، گربه وحشی و میش در آنجا زندگی می کنند.

پرندگان این پارک شامل باقرقره، تیهو، دارکوب، دال، سارگپه، شاهین، عقاب، قرقی، کبک بختیاری، کبک توهی،کبک چیل، کبک دری و  کرکس هستند.
 
پارک ملی بمو

پارک ملی بمو با وسعت ۴۸ هزار و ۶۷۸ هکتار، در شمال شهر شیراز واقع شده است. این پارک از نظر شرایط آب و هوایی دارای آب و هوای مدیترانه ای گرم و خشک است. به طوری که در زمستان، هوا سرد و در تابستان درجه هوا به ۳۴ درجه نیز می رسد. همچنین این پارک دارای چشمه های فراوانی است که در گذشته به منظور آبیاری اراضی کشاورزی مورد استفاده قرار می گرفت.

پوشش گیاهی و درختی این پارک شامل ارژن، بنه، شقایق، گل پامچال و لاله، گونه های جانوری شامل آهو، بز، پلنگ ایرانی، روباه، شغال، قوچ و میش، کل، کفتار، گربه وحشی و گرگ و گونه پرندگان شامل تیهو، عقاب طلایی، دال، سینه سیاه، کبک، کرکس، کوکر سفید و هما می شود.

پارک ملی بوجاق - گیلان

پارک ملی بوجاق در استان گیلان و در شمال شرقی شهرستان رشت قرار دارد.

پارک ملی بوجاق که لاگون کیاشهر را به عنوان تالاب بین‌المللی به مجامع جهانی معرفی کرده و دلتای رودخانه سفیدرود را در خود جای داده است، یکی از زیستگاه‌های مهم پرندگان و آبزیان می‌باشد.

از گونه‌های شاخص جانوری این منطقه می‌توان از رود کر و شنگر انواع پرندگان اردک سرحنایی و قوی گنگ، خزندگان و دوزیستان و ماهیان (ماهی سفید و کپور) نام برد. از گونه‌های گیاهی نیز می‌توان به آزولا ‌آلاله، نیلوفر آبی، توسکا، آقسطی اشاره کرد.

پارک ملى بوجاق پناهگاه امن و محیطى طبیعى براى زندگى 239 گونه پرنده مهاجر است که همه ساله با شروع فصل پائیز از نقاط مختلف دنیا ‌به این منطقه مهاجرت کرده و جشنواره زیبای پائیزی را از گونه‌های نادر پرندگان برای گردشگران ترسیم می‌کنند.

بخشی از تالاب بوجاق به علت اهمیت زیستگاهی به ویژه برای پرندگان مهاجر آبزی در سال 1354 به عنوان «لاگون کیاشهر» در فهرست تالاب‌های کنوانسیون رامسر به ثبت رسید.

تالاب بوجاق علاوه بر میزبانى گونه‌هاى مختلف پرنده، زیستگاه بیش از ۵۰ گونه ماهى و آبزیان بومى و مهاجر است و از معدود زیستگاه‌هاى فک خزرى؛ تنها پستاندار دریاى خزر است.

پارک ملی بوجاق حدود سه هزار و ۲۵۰ هکتار وسعت دارد و به عنوان سایت مهم پرنده‌ نگری کشور معرفی شده و طبق سرشماری‌های انجام شده بیش از 239 گونه پرنده در این منطقه شناسایی شده است.

پارک ملی تندوره

پارک ملی تندوره از پارک های ملی شمال شرقی ایران، با مساحتی حدود ۵۳ هزار و ۷۸۰ هکتار، در شهرستان درگز استان خراسان رضوی، واقع شده است. وجود آثار و بقایای قلعه رجبه، زیارتگاه های چهل میر و بابا نستان، نشان از تاریخ کهن این پارک ملی است. مرتفع ترین نقطه این منطقه، قله قنبرعلی و پست ترین نقطه آن قسمت شمالی منطقه است.

پوشش گیاهی و درختی شامل آنقوزه، آویشن، باریجه، درمنه، زرشک، زیره سیاه، شیرخشت، گون، گوجه وحشی، انواع گرمینه، کرکو، کتان وحشی، کندل، کلاه میرحسن، نسترن، درخت انجیر، اورس، بید .گونه جانوری شامل پلنگ ایرانی، پیکا، تشی، خرگوش، روباه قرمز، رودک، شغال، سمور سنگی، سوسمار، قوچ و میش اوربال، گراز، گرگ، کل و بز، کفتار، کفچه مار، لاک پشت و گونه پرندگان شامل الیکایی، بادخورک معمولی، باد خورک کوهی، بلدرچین، پیت خاکی، توکای سیاه، تیهو، دال، دلیجه، انواع جغدها، چکاوک شاخ دار، چکاوک آسمانی، چکاوک طوقی، دم جنبانک ابلق، زردپره کوهی، زردپره مزرعه، زنبورخور معمولی، سارگپه پابلند، سار، سسک، سنگ چشم دم سرخ، سهره سینه سرخ، شبگرد بلوچی، عقاب دشتی، عقاب طلایی، قرقاول، قرقاول بال سفید، قمری، قرقی، کوکر، کورکور، کرکس، کبک، کبوترچاهی، کلاغ گردن بور، کلاغ ابلق، لیل، مرغ حق، یاکریم، هدهد و هما هستند.
 
پارک ملی سالوک

پارک ملی سالوک با مساحتی حدود ۸ هزار و ۲۳۱ هکتار، در شمال غربی اسفراین در استان خراسان شمالی واقع شده است. این پارک علاوه بر ویژگی خاص اکوسیستمی، محل سکونت اقوام گذشته است و وجود قلعه تاریخی سالوک و غار های تاریخی چون غار رختیان، غار پلنگ تخته نی، غار پیش قلعه، حایز اهمیت است.

پوشش گیاهی و درختی شامل تاغ،‌ چوبک، درمنه، زالزالک، زرشک، زیره، شیرخشت، گز، گون، گوجه وحشی، گیاه کما، کلاغک، کلاه میرحسن، نسترن وحشی، انواع لاله ها، درخت آلوچه وحشی، افرا، انجیر، گردو، گلابی، گونه جانوری شامل آهو، پازن، پلنگ ایرانی، تشی، خرگوش، روباه، شغال، سمور سنگی، سنجاب، قوچ و میش، گراز، گرگ، گربه پالاس، گورکن، کفتار، کل و بز، کفچه مار، مار آتشی، افعی و گونه پرندگان شامل باقرقره، بحری، تیهو، جغد، چکاوک، سسک، سهره، سارگپه، کبک، کبک دری، کوکو و کوکر می شوند.
 
پارک ملی پابند

پارک ملی پابند، از شمال به روستای چناربن، از شرق، به روستای نمکه، از جنوب به ارتفاعات کوه بادله و از غرب به نکا، بهشهرو زارم رود محدود می شود. این پارک در جنوب نکا و بهشهر به صورت جنگل های دست نخورده و محل رویش گونه های منحصر به فرد گیاهی، علفی، بوته ای و گونه های جانوری شاخص می باشد. مهم ترین ویژگی دیگر این پارک، وجود جنگل های هیرکانی و قرار گرفتن منطقه حفاظتی هزار جریب در این پارک است.

پارک ملی پابند در سال ۱۳۸۶، در پی پیشنهاد سازمان محیط زیست، با تفکیک محدوده پارک ملی ۷۲ هزار هکتاری پابند؛ این منطقه به دو بخش: محدوده جدید و منطقه شکار ممنوع تقسیم شد و بدین ترتیب مساحت محدوده جدید پارک ملی پابند، ۲۴ هزار و ۵۰۰ هکتار و مساحت منطقه شکار ممنوع ۴۷ هزار و ۵۰۰ هکتار اعلام شد.

پوشش گیاهی و درختی آن شامل آویشن، اسفنج، رز، زعفران وحشی، شقایق، گل بنفشه، گل گاوزبان، گون، درخت ال، آلوچه وحشی، انجیلی، ازگیل وحشی، بلوط، بارانک جنگلی، تلکا، راش، زرشک کوهی، شیردار، شمشاد، سیب وحشی، کچف، ولیک، گونه جانوری شامل پلنگ ایرانی، خرگوش، خوک، خرس، روباه، شوکا، شغال، گربه وحشی، گرگ و مرال و گونه پرندگان شامل بحری، بلبل، بلدرچین، تکا، دلیجه، سارگپه، شاهین، قرقاول، عقاب، کرکس، هدهد می شوند.

پارک ملی خبر - کرمان

پارک ملی خبر (Khabr) با وسعتی حدود ۱۵۰هزار هکتار یکی از بزرگترین پارک‌های ملی ایران است و در استان کرمان قرار دارد.

این پارک در فاصله ۶۰ کیلومتری جنوب شهر بافت قرار دارد و در سال 1379 از سوى سازمان حفاظت محیط زیست به عنوان پارک ملى معرفی شد. پارک ملی خبر یازدهمین منطقه‌ای است که در ایران عنوان پارک ملی را به خود اختصاص داده است.

پارک خبر داراى پوشش گیاهى غنى است و گونه‌هاى جانورى کاراکال، گرگ، جبیر، کل و بز، قوچ و میش، مانندپلنگ، یوزپلنگ، و پرندگانى مانند هوبره، دراج، کبک، تیهو، عقاب طلایى، سارگپه پا بلند و تعداد زیادى از پرندگان آوازه خوان را در خود جاى داده است. پناهگاه حیات وحش روچون نیز با 50 هزار هکتار وسعت در جوار این پارک قرار گرفته است.