+- انجمن های تخصصی فلش خور (http://www.flashkhor.com/forum)
+-- انجمن: علم، فرهنگ، هنر (http://www.flashkhor.com/forum/forumdisplay.php?fid=40)
+--- انجمن: تاریخ (http://www.flashkhor.com/forum/forumdisplay.php?fid=34)
+---- انجمن: وسطی و باستان (http://www.flashkhor.com/forum/forumdisplay.php?fid=46)
+---- موضوع: ارتا خشتره یا اردشیر خوره شهری باستانی در ایران+عکس (/showthread.php?tid=141368)
ارتا خشتره یا اردشیر خوره شهری باستانی در ایران+عکس - PROOSHAT - 23-07-2014
کلمه ارتا در ایران باستان به معنی ارز یا عرض و یا گیتی و جهان بوده است، همین کلمه در زبان‌های دیگر تغییر شکل داده و به گونه‌ای دیگر تلفظ می‌شود در زبان آلمانیErde و یا در انگلیسی شده است Earth.
به هنگام ریشه‌یابی کلمات و کنکاش در تاریخ، پی به قدمت شهری می‌بریم که می‌تواند زمینه‌ای را برای اهل قلم و تاریخ ایجاد نماید تا گوشه‌هایی فراموش شده از سرزمین مان را روشن سازد تا شاید میراث به جا مانده را قدر بدانیم . این شهر که امروز در انزوایی جان کاه با تمامی کمبودهایش دست و پنجه نرم می‌کند و معاصران، در لگد مال کردن این آثار بی هیچ دریغی، کوتاهی نمی کنند، در زمان ساسانیان و پس از پیروزی اردشیر بر اردوان بنا شده و نام اردشیر خوره بر آن نهاده اند، سپس در همان زمان ساسانیان نام گور بدان داده‌اند ، کلمه گور هم در لغتنامه های کهن و قدیمی به معنی جایگاه تغییر و تحول آمده است، در شاهنامه فردوسی چنین می‌خوانیم:
یکی شارسان کرد پر کاخ و باغ بدو اندرون چشمه و دشت و راغ
که اکنون گرانمایه دهقان پیر همی خواندش خره ی اردشیر
یکی چشمه بیکران اندر اوی فراوان از آن چشمه بگشاد جوی
بر آورد بر چشمه آتشکده برو تازه شد مهر و جشن و سده
به گرد اندرش باغ و میدان و کاخ برآورده شد جایگاهی فراخ
چو شد شاه با دانش و فر و زور همی خواندش مرزبان شهر گور
به گرد اندرش روستاها بساخت چو آباد کردش کس ایدر نشاخت
به جایی یکی ژرف دریا بدید همی کوه بایست پیشش برید
ببردند میتین مردان کار وز آن کوه ببرید صد جویبار
همی راند زآن کوه سوی شهر گور شد آن شارسان پر سرای و ستور
ارتا خشتره یا اردشیر خوره یا شهر گور و فیروزآباد فارس کنونی در صد کیلومتری جنوب شیراز قرار دارد، این شهر پایتخت ایران در دوره ساسانیان و زمان پادشاهی اردشیر بابکان بوده است.
بناهای تاریخی متعددی که از آن دوران بجا مانده، عبارتند از " کاخ اردشیر بابکان یا آتشکده " که در کنار چشمه آتشکده و به گفته بومیان "برم پیر" قرار دارد.
قلعه دختر " بر بلندای کوه تنگاب قرار گرفته که در واقع اولین بنایی است که در دوره ساسانیان اقدام به ساخت آن نموده اند.
نقش رستم یا گرفتن حلقه پادشاهی اردشیر از فروهر " در کنار کوه تنگاب و در جوار خرابه های پل مهرنارسه در دل کوه کنده شده و نشان دهنده گرفتن حلقه پادشاهی اردشیر از دست فروهر میباشد،در سمت راست و بالای این نقش نیز کتیبه ای به زبان پهلوی وجود دارد.
شهر گور و یا مناره شهر گور" که در واقع اولین شهر مدور تاریخ می باشد ، مناره ای در مرکز شهر قرار داشته که آتش بر بالای آن می افروخته اند . پرفسور دیتریش هوف باستان شناس آلمانی در سالهای هزار و سیصد و پنجاه ، حفاری های آنرا آغاز کرد.
در شاهنامه نیز می خوانیم " به گرد اندرش روستاها بساخت " که کنایه ای به گرد بودن و مرکزیت داشتن آن شهر میباشد. هدف اردشیر آن بوده که آبادی هایی را در شعاعهای آن دایره بنا کند تا بتواند سلسله ساسانیان را در جهان گسترده تر سازد ، اما این شهر دو بار مورد هجوم لشکریان اسکندر مقدونی قرار گرفته و بار سوم هم اعراب، با به آب بستن آن، این شهر را به ویرانه ای مبدل کردند تا بر آن تسلط یابند.
نقشی که بومیان آنرا " دف و چنگ " می گویند، نشان دهنده پیروزی اردشیر بر اردوان پادشاه اشکانی میباشد.
خرقه " در لغتنامه های کهن و قدیمی، به معنی خرد و دانش آمده است، این بنا به گفته محققین، محل یاد گیری و آموزش مانویان در دوره ساسانیان بوده است.
شهر فیروزآباد دارای تاریخی بسیار پر افتخار و آموزه های فرهنگی فراوان میباشد، حتی نام کنونی آن هم که فیروزآباد می باشد از کلمه پیروز گرفته شده که جد اردشیر بابکان بوده است، کلمه پیروز که به معنی همیشه زنده شونده و یا همیشه تازه شونده بوده است در ایران باستان این‌همانی با ققنوس داشته که از خاکستر خود بر‌می‌خیزد. نام های بجا مانده تاریخی از این شهر نشان از قدمت و تاریخ این شهر دارد. دریغا که امروز، نه چشمه ای مانده است ونه شارستانی و نه سرایی و نه ستوری.برای بپا سازی این گوشه فراموش شده میهنمان که از نظر جغرافیایی، اقتصادی و آب و هوایی در مکانی بسیار مناسب قرار دارد، باید که چاره ای اندیشید.