[rtl]ﺩﺭ ﻣﻌﻤﺎﺭی ﺩﻭﺭﻩ ﻗﺎﺟﺎﺭ ﺳﺮﺩﺭ ﻭ کتیبه یکی ﺍﺯ ﺍﺟﺰﺍی ﺍﺻﻠی ﻭﺭﻭﺩی‌ﻫﺎی منازل ﺑﻪ ﺷﻤﺎﺭ می ﺭﻓﺖ ﻭ ﺗﻤﺎﻡ ﺧﺎﻧﻪ‌ﻫﺎ ﺑﻪ‬‬ ﻭیژﻩ ﺧﺎﻧﻪ‌ﻫﺎی ﺍﻋیاﻥ ﻭ ﺍﺷﺮﺍﻑ ﺩﺍﺭﺍی ﺳﺮﺩﺭ ﻣﺠﻠﻞ ﺑﻮﺩﻧﺪ، ﺧﺎﻧﻪ‌ﻫﺎی ﻋﺎﻣﻪ ﻣﺮﺩﻡ نیز ﺳﺮﺩﺭﻫﺎی ﺳﺎﺩﻩ ‬‬ﺩﺍﺷﺘﻪ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺁﻥ‌ﻫﺎ ﺍﻧﻮﺍﻉ ﻛﺘیبه ﻗﺮﺍﺭ ﻣی‌ﮔﺮﻓﺖ.[/rtl]

[rtl]
ﻛﺘیبه ﺑﺮﺍی ﻫﻨﺮﻣﻨﺪ ﻣﻌﻤﺎﺭ ﻭ ﻣﺮﺩﻡ ﺍﺯ ﺍﻫﻤیت ﻭ ﻗﺪﺍﺳﺖ‬‬ ﺧﺎصی ﺑﺮﺧﻮﺭﺩﺍﺭ ﺑﻮﺩﻩ ﺑﻪ ﻃﻮﺭی ﻛﻪ ﺩﺭ ﺳﺎﺧﺖ ﺁﻥ ﺗﻤﺎﻡ ﺗﻮﺍﻥ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺻﺮﻑ میﻛﺮﺩﻧﺪ ﺗﺎ کتیبه ای ﺯیبا،‬‬ ﺩلنشین ﻭ ﺟﺬﺍﺏ ﺧﻠﻖ ﻛﻨﻨﺪ تا ﻫﺮ بینندﻩ‌ﺍی ﺭﺍ ﺗﺤﺖ تاثیر ﺧﻮﺩ ﻗﺮﺍﺭ ﺩﻫﺪ. ﺩﺭ ﺩﻭﺭﻩ ﭘﻬﻠﻮی ﺍﻭﻝ ﺑﺎ ﮔﺮایش ﺯیاﺩ ﺑﻪ ‬‬ﺳﺒﻚ ﺑﺎﺳﺘﺎنی ﺩﺭ ﻣﻌﻤﺎﺭی ﻭ ﺑﺮﺍﻧگیختن ﺣﺲ ملیﮔﺮایاﻧﻪ، ﻧﻤﺎﺩﻫﺎ ﻭ ﻧﺸﺎﻧﻪ‌ﻫﺎی ایران ﺑﺎﺳﺘﺎﻥ ﺑﻪ ﻭﺿﻮﺡ ‬‬ﺑﺮ ﺳﺮﺩﺭ ﻣﻨﺎﺯﻝ ﻧﻘﺶ ﺑﺴﺘﻪ ﺍﺳﺖ. ﺑﺎ ﺑﻪ ﮐﺎﺭگیری ﻣﻌﻤﺎﺭی غربی ﺩﺭ ﺩﻭﺭﻩ ﭘﻬﻠﻮی ﺩﻭﻡ ﻭ ﺑﻪ دلیل ویژگیﻫﺎیی ‬‬ﮐﻪ این ﻧﻮﻉ ﻣﻌﻤﺎﺭی ﺩﺍﺭﺍ ﺑﻮﺩ، ﺗﺰئیناﺕ ﻧﻤﺎی ﻭﺭﻭﺩی‌ﻫﺎ ﺭﻭ ﺑﻪ ﺳادگی ﺭﻓﺖ ﻭ ﺟﺎی ﺁﻥ ﺭﺍ ﺳﻨﮓ‌ﻫﺎی ‬‬ﺗﺰئینی، سیمان، ﻣﻮﺍﺩ ﻭ ﻣﺼﺎﻟﺢ جدید ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻭ ﻋﺎﻣﻞ ﺣﺬﻑ تزئینات ﺩﺭ این ﻧﻮﻉ ﻣﻌﻤﺎﺭی ﺳﺒﺐ ﺍﺯ بین ﺭﻓﺘﻦ ‬‬کتیبه ها ﺩﺭ ﺍﻏﻠﺐ ﻭﺭﻭﺩی‌ﻫﺎی ﻣﻨﺎﺯﻝ شد.

وضعیت ‬‬ﺍﻗﺘﺼﺎﺩی ﻭ گرانی ﻣﺼﺎﻟﺢ ﻭهزینه زیاد ﺳﺎﺧﺖ ﺳﺮﺩﺭﻫﺎ کتیبه ﻫﺎ نیز ﺍﺯ دیگر عواملی ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﺩﺭاین‬‬ ﺭﻭﻧﺪ نزولی ﻧﻘﺶ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺍﺳﺖ. امروزه با چرخ زدن در محله‌های قدیمی تهران کمتر اثری از این سردرها دیده می‌شود و خود صاحبان منازل، سازمان شهرداری و میراث فرهنگی تهران نیز تمایلی برای حفظ این آثار ندارند.

[/rtl] [rtl][size][font]
[/font][/size][/rtl]